موضوع: كتاب الطهارة/أحكام التخلي /معنای عورة

مطلق بودن وجوب ستر عورت - معنای عورت

امر دوم : از امور ستر عورت این است که وجوب ستر عورت مطلق است خواه محارم مثل برادر و خواهر و .... باشد و فقط زن و شوهر استثناء شده اند و خواه غیر محارم چه مرد و چه زن باشد حتی از دیوانه ممیز و طفل ممیز هم باید پوشاند.

دلیل بر این اطلاق همان اطلاق ادله وجوب ستر است چون ادله وحوب ستر یا آیه بود یا روایت که آیه به طور مطلق می‌فرمود یغضوا ابصارهم و دیگر نفرمود محرم باشد یا غیر محرم یا زن یا مرد باشد و در روایات هم صریحا فرمود بر شما واجب است که در تخلی خود را از ناظر مُدرِک بپوشانید بله از طفل غیر ممیز و دیوانه غیر ممیز لازم نیست چون فاقد ادراک اند.

امر سوم : نظر به عورت دیوانه یا طفل ممیز حرام است و فقها بر این مساله تسالم کردند و ارتکاز متشرعه موافق با تسالم فقهاست و روایاتی که دیدن عورت اطفال را جایز می دانند انصراف دارد به طفلی که غیر ممیز است

امر چهارم : معنای عورت است که مرحوم سید در عروه نوشتند که عورت مرد همان جلو و عقب و دو تا بیضه است و عورت زن جلو و عقب است.

حق با مرحوم سید است چون روایات عین همین تعبیر مرحوم سید را دارند اما در روایت برخی از تعابیر مثل فرج یا زشتگاه است و فقها می گویند این الفاظ مترادف اند و وجه در این تعبیر برای این است که قرآن و روایات می خواهند حیا را ترویج دهند.

سوال : آیا بیش از این مقدار نگاه کردن حرام است ؟ خیر چون ادله ما بیش از این دلالت ندارد

روایت اول : مرسله ابن یحیی واسطی ، عن أبي يحيى الواسطي، عن بعض أصحابه، عن أبي الحسن الماضي ( امام کاظم علیه السلام) عليه السلام قال: العورة عورتان: القبل والدبر، والدبر مستور بالأليتين فإذا سترت القضيب والبيضتين فقد سترت العورة. الیتین[1] ؛ همان نشیمنگاه است وسائل ج ۱ ص ۳۶۵ ح ۲ باب ۴ ابواب آداب الحمام ، ظاهر این روایت این است که مردها واجب نیست الیه ها را بپوشانند و الیه ها دبر را می پوشاند و فقط آلت مردانگی را بپوشانند پس الیه‌ها عورت نیست

روایت دوم : مرسله کلینی ، قال الكليني: وقال: في رواية أخرى فأما الدبر فقد سترته الأليتان، و أما القبل فاستره بيدك. [2] همان ح ۳

نکته : این ارسال در دو حدیث ضرری نمی زند چون یک امر عقلایی است و در امر عقلایی اگر نظری را ائمه علیهم السلام بفرمایند چون مطابق با آن امر عقلایی است حجت است

نعم برخی از روایات تعمیم داده مثل روایت قرب به اسناد ، عبد الله بن جعفر في (قرب الإسناد) عن الحسن بن ظريف، عن الحسين بن علوان، عن جعفر، عن أبيه عليه السلام، قال: إِذَا زَوَّجَ‌ الرَّجُلُ‌ أَمَتَهُ فَلَا يَنْظُرَنَّ إِلَى عَوْرَتِهَا. وَ الْعَوْرَةُ مَا بَيْنَ السُّرَّةِ وَ الرُّكْبَة. [3] وسائل ج ۱۴ ص ۵۴۹ ، یعنی دیگران حق ندارند به عورت این کنیز نگاه کنند که با او ازدواج شده است ، بعد می گوید عورت ما بین ناف و زانو است

روایت دیگر عن بشير النبال قال:

سألت أبا جعفر عليه السلام عن الحمام فقال: تريد الحمام؟ قلت: نعم، فأمر بإسخان الماء ثم دخل فأتزر بإزار فغطى ركبتيه وسرته (إلى أن قال:) ثم قال: هكذا فافعل.[4] امام فرمودند آب را گرم کن و لُنگ بست و به حدی بود که ناف تا زانو را پوشاند بعد امام امر فرمودند بالای لنگ و از پایین لنگ از زیر زانو را روغن مالی کن وسائل ج ۱ ص ۳۶۵ ،

اما فقها به این روایت فتوا نداده اند به سه دلیل :

دلیل اول : سند روایت ضعیف است

دلیل دوم : معارض دارد بخاطر حدیث : محمد بن علي بن الحسين قال: قال الصادق عليه السلام، الفخذ ( ران ) ليس من العورة.[5] وسائل ج۱ ص ۳۶۵ ح ۴

دلیل سوم : مخالف با امور عقلایی است که عقلا عورت نمی دانند و لی زشت می دانند اما مرحوم آقای خویی ره فرمودند از باب ادله تسامح در سنن این روایات حمل بر استحباب می شود ،

اشکال استاد به مرحوم آقای خویی ره : این حمل دو مشکل دارد

مشکل اول : اخبار تسامح در سنن جایی است که مشکلی در دلالت حدیث نباشد و فقط مشکل ضعف سند است مثل اغسال مستحبی که سندش قوی نیست اما دلالت آنها تام است تا حمل بر استحباب می شود اما این دسته از روایات مشکل دلالی و تعارض دارد

مشکل دوم : فقهای عظام به اتفاق به این سه تا روایت فتوا نداده اند و اعراض مشهور موجب وهن است و حتی در صحیح السند هم موجب وهن است چه برسد به اینجا