موضوع: كتاب الطهارة/أحكام التخلي /مسائل

(احکام تخلی - مصادیق پوشاندن عورت - نگاه‌کردن به عورت از شیشه و آینه و آب)

فرع اول در مسئله پنجم: پوشاندن دو ران و دو طرف نشیمنگاه و مویی که اطراف عورت روییده می شود واجب نیست چون هیچ‌کدام از اینها را عورت نمی‌گویند و حد واجب ستر عورت است آنچه خارج از آن است حد واجب نیست اما به نظر ما موهایی که اطراف عورت است احتیاط این است که پوشیده شود چون عرفاً این موها را نمی‌گویند خارج از اطراف عورت است و چه‌بسا نگاه‌کردن به این موها مقدمه نگاه‌کردن به عورت شود و مقدمه حرام، حرام است

فرع دوم: مستحب است مابین ناف و زانو پوشیده شود قبلاً در خبر بشیر نبّال خوانده شد

مرحوم سید نوشت پوشاندن ناف تا نصف ساق پا مستحب است و مرحوم حکیم در مستمسک می‌نویسد این استحباب از سه روایت استفاده می‌شود یکی از روایت بشیر نبّال چون امام علیه‌السلام به حمامی امر کردند که خارج از لنگ را برای ایشان نوره بکشد و داخل این لنگ را خود ایشان نوره کشیدند و فرمودند این‌طور انجام دهید یقیناً منظور امام این است که سعی کنید حرمت یکدیگر را نگه دارید

روایت دوم: به حلبی نسبت‌داده‌شده که گفت عورت از ناف تا ساق پا است برای اینکه در نماز وقتی گفته می‌شود ستر عورت منظور این است که از ناف تا ساق پا پوشیده شود

روایات دیگر روایات لنگ و مئزر است چون روایات بر اساس متعارف است که متعارف این بوده که از ناف تا ساق پا بسته می‌شد

اشکال استاد: ما در تعلیقه نوشتیم که فتوای به استحباب فوق مشکل است چون از روایات گذشته استفاده شد که ستر واجب خود عورت است و ستر صلاتی لازم نیست لذا این روایاتی که استناد شده است هیچ‌گونه دلالتی ندارد که ستر صلاتی در حمام لازم است وقتی این روایات از دلالت ساقط شد دیگر فتوای به استحباب معنایی ندارد

مسئله ششم: افراد ساتر مختلف است هر فردی از افراد ساتر جایز است مثلاً با دست یا دست همسر یا مملوکه یا رفتن در گودی یا در آب. چون ستر صلاتی در اینجا نیاز نیست بلکه وجوب ستر عورت به معنای این است که بیننده‌ای نبیند

مسئله هفتم: در تاریکی ستر واجب نیست آن‌هم تاریکی به حدی باشد که مانع از دیدن باشد و همچنین ستر درصورتی‌که کسی در خانه نیست واجب نیست و در حضور نابینا یا جایی هست که یقین دارد بیننده‌ای در اینجا نیست چون غرض از تستر حاصل است به خلاف ستر صلاتی که بر خلاف موارد فوق واجب است پوشانده شود چون در نماز باید لباس پوشیده شود و غیر لباس فایده‌ای ندارد

مسئله هشتم: از پشت شیشه یا دورن آینه یا آب زلال و صاف حرام است دیدن عورت، چون شیشه مانع از لمس است و مانع از دیدن نیست به سبب اینکه نور چشم در شیشه نفوذ می‌کند لذا صدق می‌کند که این آقا حقیقتاً دیده است و آن آقا که پشت شیشه است در منظر بیننده است هرکجا ناظر و منظری باشد حرام است

اما درباره آینه و آب صاف متوقف بر دو امر است:

امر اول: آن تصویری که در آینه و آب است مستقیم باشد و واسطه‌ای نداشته باشد به طوری که با شعاع چشم متصل باشد و خارج از شعاع چشم نباشد، شعاع چشم در فیزیک در جایی است که جسم صیقلی و شفاف باشد و هر شیء که این‌طور باشد نور چشم را به سمت خود جذب می‌کند و چشم به سمت آن تصویر ممتد می‌شود

امر دوم: هم علم و هم قصد داشته باشد اینجاست که ادله حرمت نظر به عورت او را شامل می‌شود و دلیل ما ارتکاز عرفی است که هم مستقیماً و هم علم و قصد است.

و من هنا یظهر: که وادی و صحرا این دو امر را نمی‌خواهد چون انسانی که به صحرا می‌رود اگر ناخودآگاه نگاهی صورت گرفت باید چشم را بپوشاند و اگر از دور می‌بیند شخص برهنه است اما عورت پیدا نیست مانعی ندارد.