درس خارج فقه استاد مهدی احدی‌

1400/07/24

بسم الله الرحمن الرحیم

 

موضوع: كتاب الطهارة/آداب التخلي /ادامه دلايل جواز نگاه با ابزارهای پزشکی به عورت - اشکال استاد در این دلائل

 

دلیل اول مجوزین انطباع بود که چون عکس عورت در آن دستگاه چاپ می شود باعث می شود که جایز باشد پزشک نگاه کند و اشکال شد که آنچه در روایات آمده این است که دیدن نفس عورت حرام است و فرقی نیست بین دیدن مستقیم یا انطباع .

دلیل دوم : گفتند که ضرورت، مجوز دیدن می شود و پزشکان مصداق ضرورت هستند چون مسئله درمان است .

دلیل سوم : اهل سنت دلیل می آورند و آن مساله نیازمندی و حاجت است و گفته اند این قاعده معروف بین علمای آنهاست که استفاده از هر وسیله ای که حرام باشد حاجت و نیازمندی، آن حرام را مباح می کند مثلا نگاه به زن جایز نیست اما در صورتی که نیاز به نگاه کردن شد جایز است مثلا برای خواستگاری آمده است یا تشخیص بیماری. و نیاز به لمس و نگاه است همین حاجت نظر حرام را جایز می کند شخصی بنام عِزّ بن عبدالسلام ( از اهل تسنن است ) کتابی بنام قواعد الاحکام دارد که می گوید ستر العورة واجب و هو من افضل المروات و .... بخصوص از زنهای اجنبی و ..... فی معنی المحتاج بدان اگر نگاه به زن و لمس آن حرام شده چون نیازی به نگاه و لمس نیست اما عند الحاجة مباح می‌شود مثل فصد و حجامت

شخص دیگری بنام قاضی ابو حلبی که می گوید نگاه طبیب به بیمار را جایز دانست و در پایان گفت که این جواز اجماعی است .

 

از میان فقها شهید ثانی(رحمه الله علیه) در مسالک[1] میفرماید که نگاه مرد به زن اجنبی در صورتی جایز است که زن نباشد تا کار این زن را انجام دهد و همچنین در صورتی جایز است که حاجت به این کار باشد.

و مؤیدش روایت جابر : ام سلمه از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در مورد حجامت اذن گرفت فاَذِن لها و پیامبر امر کردند آقای ابا طبیبه که ام سلمه را حجامت کند ، و ایضا روایاتی که پیامبر برای مداوای مجروحین زنها را قرار دادند (مجمع الفقه الاسلامی، العدد8 المجلد3)

در جواهر صاحب جواهر[2] می گویید من شنیدم که اجماع هست سمعت اجماع المحکی ( منقول ) که اگر تام باشد حاجت مخصص نگاه است.

جواب استاد مرحوم صاحب جواهر : که تنها جایی که مجوز نگاه به زن نامحرم است ضرورت و اضطرار است چون روایاتی که به طبیب اجازه نگاه می دهد برای ضرورت و اضطرار است و تصریح کرده است و اگر حاجت مجوز می شد اشاره می کرد مثل روایت جلسه قبل که دارد ، اذا اضطر فیعالجه و نگفت حاجت

اما نسبت به اجماع : این اجماع مدرکی است و مدرک آن همان روایاتی که در کتب تاریخی در مورد مداوای مجروحین آمده است می باشد مضافا که برخی از زنها یا مردها در فصد و حجامت متخصص بودند و بخاطر این مطلب نقل اجماع درست شده است اما محور فتوای صاحب جواهر یکی نص و دیگری سیره است که روایات تنها مجوز را اضطرار می داند حاجت را مجوز نگاه نمی داند

 

الحمد لله رب العالمين والعاقبة للمتقين

 


BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo