موضوع: كتاب الطهارة/الوضوء /نواقض الوضوء، بررسی ناقضیت وذی مذی ودی
آیا مذی یا وذی و ودی ناقض وضو هستند یا نه؟ دو امر باید بحث شود :
امر اول (تعریف): مرحوم سید فرمودند مذی بعد از ملاعبه خارج می شود و وذی بعد از منی و ودی بعد از بول خارج می‌شود ولی مستندی پیدا نشده است ، لذا مثل مرحوم صاحب جواهر و شرح دروس فرمودند از کتب لغت کلمه ای بنام وذی پیدا نکردیم[1] و مرحوم طریحی فرمودند چنین کلمه ای در لغت نیست.[2]
مرحوم آقای خویی فرمودند احتمالی که نزدیک به واقع است این است که وذی همان ودی است گاهی به دال تلفظ می‌شود که در صحیحه ابن سنان منی و وذی و مدی را داخل در نواقض شمرده است ولی اسمی از ودی نبرده است[3] .
بله در مرسله إبن رباط عن بعض أصحابنا عَنِ ابْنِ رِبَاطٍ عَنْ بعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّه(ِ علیه السلام) قَالَ: يَخْرُجُ مِنَ الْإِحْلِيلِ الْمَنِيُّ وَ الْمَذْيُ وَ الْوَدْيُ وَ الْوَذْيُ فَأَمَّا الْمَنِيُّ فَهُوَ الَّذِي تَسْترْخِي لَهُ الْعِظَامُ وَ يفْترُ بِهِ الْجَسَدُ وَ فِيهِ الْغُسْلُ وَ أَمَّا الْمَذْيُ فيَخْرُجُ مِنَ الشَّهْوَةِ وَ لَا شَيْ‌ءَ فِيهِ وَ أَمَّا الْوَدْيُ فهُوَ الَّذِي يَخْرُجُ بعْدَ الْبوْلِ وَ أَمَّا الْوَذْيُ فهُوَ الَّذِي يَخْرُجُ مِنَ الْأَدْوَاءِ وَ لَا شَيْ‌ءَ فِيهِ.[4] این روایت مخالف کلام فقها است و پذیرفته نیست.
امر دوم : ناقض و عدم ناقضیت مذی ، که درباره مذی چهار دسته روایات است :
دسته اول : روایاتی که مطلقا مذی را ناقض نمی دانند مطلقا یعنی چه با شهوت و چه بدون آن باشد مرحوم خویی فرمودند این دسته روایات متواتر اصطلاحی نیست اما حکمی هست تواتر اصطلاحی یعنی آن مقدار نقل شود که یقین به صدور حاصل شود اما تواتر حکمی همان اخبار مستفیض است که به حد یقین نمی رسد اما نزدیک یقین است.
منها : صحیحه زراره عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: إِنْ سَالَ مِنْ ذَكَرِكَ شَيْ‌ءٌ مِنْ مَذْيٍ أَوْ وَدْيٍ وَ أَنْتَ فِي الصَّلَاةِ فَلَا تَغْسِلْهُ وَ لَا تَقْطَعْ لَهُ الصَّلَاةَ وَ لَا تَنْقُضْ لَهُ الْوُضُوءَ وَ إِنْ بَلَغَ عَقِبَيْكَ فَإِنَّمَا ذَلِكَ بِمَنْزِلَةِ النُّخَامَةِ وَ كُلُّ شَيْ‌ءٍ خَرَجَ مِنْكَ بَعْدَ الْوُضُوءِ فَإِنَّهُ مِنَ الْحَبَائِلِ أَوْ مِنَ الْبَوَاسِيرِ وَ لَيْسَ بِشَيْ‌ءٍ فَلَا تَغْسِلْهُ مِنْ ثَوْبِكَ إِلَّا أَنْ تَقْذَرَهُ.[5]
دسته دوم : روایاتی که دلالت بر ناقضیت مذی دارند :
منها : روایت محمد بن إسماعيل، کروایة عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ (علیه السلام) قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الْمَذْيِ فَأَمَرَنِي بِالْوُضُوءِ مِنْهُ ثُمَّ أَعَدْتُ عَلَيْهِ سَنَةً أُخْرَى فَأَمَرَنِي بِالْوُضُوءِ مِنْهُ وَ قَالَ إِنَّ عَلِيّاً (علیه السلام) أَمَرَ الْمِقْدَادَ- أَنْ يَسْأَلَ رَسُولَ اللَّهِ ص وَ اسْتَحْيَا أَنْ يَسْأَلَهُ فَقَالَ فِيهِ الْوُضُوءُ قُلْتُ وَ إِنْ لَمْ أَتَوَضَّأْ قَالَ لَا بَأْسَ.[6]
دسته سوم : روایاتی که دلالت بر تفصیل دارند بین اینکه مذی از روی شهوت خارج شود ناقض است و بدون آن ناقض نیست
منها : موثقه ابی بصیر قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) الْمَذْيُ يَخْرُجُ مِنَ الرَّجُلِ قَالَ أَحُدُّ لَكَ فِيهِ حَدّاً قَالَ قُلْتُ: نَعَمْ جُعِلْتُ فِدَاكَ قَالَ فَقَالَ إِنْ خَرَجَ مِنْكَ عَلَى شَهْوَةٍ فَتَوَضَّأْ وَ إِنْ خَرَجَ مِنْكَ عَلَى غَيْرِ ذَلِكَ فَلَيْسَ عَلَيْكَ فِيهِ وُضُوءٌ.[7] به امام صادق علیه السلام گفتم آب مذی از مردی بیرون می آید آیا حد و مرزی برای مذی هست ؟ فرمودند اگر از روی شهوت باشد وضو بگیرد و اگر از غیر شهوت باشد وضو نمی خواهد.
دسته چهارم : مذی اگر از روی شهوت هم خارج شود ناقض نیست
منها : صحیحه ابن ابی عمیر ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ غَيْرِ وَاحِدٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: لَيْسَ فِي الْمَذْيِ مِنَ الشَّهْوَةِ وَ لَا مِنَ الْإِنْعَاظِ وَ لَا مِنَ الْقُبْلَةِ وَ لَا مِنْ مَسِّ الْفَرْجِ وَ لَا مِنَ الْمُضَاجَعَةِ وُضُوءٌ وَ لَا يُغْسَلُ مِنْهُ الثَّوْبُ وَ لَا الْجَسَدُ.[8]
نکته رجالی : تعبیر من غیر واحد من اصحابنا دلالت دارد که همه آنها یا اکثر آنها موثقه است لذا این روایات را صحیحه گفتیم.
یا روایت حَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ فِي كِتَابِ الْمَشِيخَةِ عَنْ عُمَرَ بْنِ يَزِيدَ قَالَ: اغْتَسَلْتُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ بِالْمَدِينَةِ- وَ لَبِسْتُ أَثْوَابِي وَ تَطَيَّبْتُ فَمَرَّتْ بِي وَصِيفَةٌ فَفَخَّذْتُ لَهَا فَأَمْذَيْتُ أَنَا وَ أَمْنَتْ هِيَ فَدَخَلَنِي مِنْ ذَلِكَ ضِيقٌ فَسَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) عَنْ ذَلِكَ فَقَالَ لَيْسَ عَلَيْكَ وُضُوءٌ وَ لَا عَلَيْهَا غُسْلٌ.[9]
