موضوع: كتاب الطهارة/الوضوء /غايات الوضوء
مسئله یازدهم : حکم کتابت بدون قلم است که اقسامی دارد :
اول : قرآن را بر روی کاغذ طوری نوشته شود که اثرش ظاهر نمی‌شود و صرفاً مثلاً با شاخه چوبی روی کاغذ می‌کشد در اینجا مس این کاغذ حرام نیست چون سالبه به انتفاء موضوع است و اثری از کتابت در این کاغذ نیست.
دوم : کتابتی که اثرش بر روی کاغذ ظاهر می‌شود مثل همین کتابت فعلی که ادله حرمت آن را می‌گیرد.
سوم : کتابتی که اثرش بر روی کاغذ ظاهر نمی‌شود اما با برخی از کارها می‌توان اثر آن کتابت را ظاهر کرد و مس بدون وضو حرام است چون موضوع حرمت کتابت است و فرقی نمی‌کند با قلم باشد یا نه و همین که بگویند این نوشته قرآنی است در حرمت مس کافی است.
چهارم : کتابت به‌هیچ‌وجه اثرش ظاهر نمی‌شود مثلاً با رنگ کاغذ بر روی کاغذ بنویسد اما موجود است در اینجا هم فقها فرمودند این قسم از نظر حکم ملحق به قسم سوم می‌شود چون عنوان واقعی کتابت صدق می‌کند ؛ فرق این قسم اخیر با اینجا این است که در قسم سوم آن کارها سبب برای بروز کتابت است اما در اینجا سبب برای بروز نیست اما کتابت هست.
مسئله دوازدهم : اگر شیشه‌ای بر روی نوشته‌های قرآن باشد دست زدن به آن شیشه حرام نیست مثل صفحه گوشی یا حتی اگر یک کاغذ نازکی هم بر روی نوشته‌ها باشد حرام نیست حتی اگر تصویر متن قرآن در آینه بیفتد دست زدن به آن حرام نیست بله یک صورت استثنا شده که با جوهر قرآن روی کاغذ نوشته شود و به پشت کاغذ نفوذ پیدا کند که مس پشت کاغذ حرام است.
مسئله سیزدهم : اگر بین برخی از حروف خالی باشد مثل حرف عین از نظر مرحوم سید دست زدن بین این حروف اشکال دارد و احوط ترک است اما به نظر ما اقوی جواز است چون جاهای خالی را کتابت نمی‌گویند و از موضوع کتابت خارج‌شده است.
مسئله چهاردهم : دو فرع دارد
فرع اول : آیا با انگشت کسی که محدث است می‌تواند آیات قرآن را بنویسد یا روی بخارآب بنویسد؟ مرحوم سید جواز کتابت را اشکال کرد و از عدم حرمت، نفی بُعد کرد چون خط بعد از مس ایجاد می‌شود و آنچه حرام است این است که قرآن ایجاد شود بعد مس شود درحالی‌که روی بخار کشیده می‌شود اول مس است بعد خط است.
نظر استاد : مس در اینجا حرام است چون تقدم و تأخر یا رتبی است یا زمانی است در رتبی مثل تأخر و تقدم علت و معلول اما در تقدم زمانی مثل تقدم حضرت نوح بر حضرت ابراهیم (علی نبینا و آله و علیهما السلام)، در اینجا خط با مس از نظر زمان متقارن است اما از نظر رتبه تقدم و تأخر دارد یعنی بین ایجاد خط و مس دست رابطه سبب و مسبب است و بین سبب و مسبب تقدم و تأخر رتبی است اما از نظر زمان متقارن هستند و فتوای به عدم حرمت بعید است.
