موضوع: كتاب الطهارة/الوضوء / دلیل دوم و سوم بر اباحه وضو برای بقیه غایات

دلیل دوم بر اباحه وضو برای بقیه غایات عموم روایاتی است که در باب انتقاض وضو واقع شده است فرمودند که وضو نقض نمی شود مگر به سبب حدث که مقتضای عموم روایات این است که وضو رافعیت برای حدث دارد و وقتی رافعیت داشت برای همه غایات قابل استفاده است.

دلیل سوم : روایاتی که در قسم اول گذشت که بیست مورد غایات ذکر شد که دو مورد روایت نداشت و تمامی این روایات عنوان طاهر و طهور داشت یعنی با وضو طهارت حاصل می شود وقتی عنوان طهارت محقق شد نیازی به وضوی بعدی ندارد و می تواند با همان وضو نماز بخواند.

یمکن أن یقال: روایت غایات بر سه قسم است، قسم اول طهارت را شرط صحت آن غایت می داند مثل طواف، قسم دوم روایاتی که طهارت را شرط کمال غایت می دانند مثل دخول در مسجد یا سعی صفا و مروه یا نماز میت، قسم سوم روایاتی که کونٌ علی الوضوء را شرط می دانند مثل زیارت قبور ائمه علیهم السلام و مومنین، تمامی این دسته روایات مطلق است و اطلاق این روایات از این قبیل است که هر کسی محدث به حدث اصغر شد اگر بخواهد یکی از این سه قسم را انجام دهد وضو بگیرد و از این اطلاق استفاده می شود وضو رافع حدث است پس متوضی؛ متطهر است.

مقام دوم بحث : دو قسم دیگر از آن سه قسم آیا مباح است با آن وضو، بقیه غایات را انجام دهد یا نه؟ قسم دوم وضوی تجدیدی بود و قسم سوم وضوی در حال حدث اکبر مستحب بود مثل وضوی حائض، مرحوم سید می نویسد که با این وضو نمی توان بقیه غایات را انجام داد چون قصد شما محدود به همان غایات است و به سایر غایات تسری ندهید. به نظر ما این حرف در وضوی تجدیدی درست است چون رافعیت ندارد و صرفاً تأکید طهارت است و اما نسبت به قسم سوم آیا برای سایر غایات می توان استفاده کرد یا نه؟ مثلاً جنب وضو گرفته برای خوابیدن آیا با این وضو می تواند اکل و شرب انجام دهد ( قطعاً کارهای عبادی نمی تواند انجام دهد چون رافع حدث نیست) در اینجا دو قول است :

قول اول (سید): نباید اکتفا به این وضو بکند و برای آنها باید وضو بگیرد چون عده ای قائل به اصالة عدم تداخل اسباب هستند و ایشان جایز نمی دانند تداخل اسباب را پس لازمه اش این است که برای هر سببی باید وضو بگیرد.

قول دوم (مشهور فقها): می تواند بقیه اسباب را انجام دهد چون عمده دلیل آنها تداخل است ، تداخل می تواند فرق باشد چون در صورت دوم غایت متعدد نبود و غایت همان تجدیدی است و در صورت سوم غایت متعدد است.

سؤال: به چه دلیل قائل به تداخل می شوند؟ یک : بنای اصحاب و دوم : روایاتی که در قسم سوم خوانده شد که آن روایات اشاره دارد که هدف از وضوی جنب رفع کراهت است و نه رفع حدث چون حدث اکبر با وضو رفع نمی شود وقتی برای خواب وضو گرفت رفع کراهت شد قطعاً برای کارهای دیگر می تواند استفاده کند. بله بین اصحاب اختلاف است که آیا در وضو شرط است نیت رفع حدث بکند یا نیت استباحه بکند، آنهایی که این دو نیت را شرط می دانند باید فتوا بدهند که به این وضو اکتفا نشود و قائل به عدم تداخل شوند؛ مثلاً مواردی داریم که طهارت شرط نیست مثل دخول در مساجد و در عین حال وضو گرفت با این وضو نمی تواند نماز بخواند چون این عده می گویند یا این وضو باطل است چون نیت رفع حدث و استباحه نکرده و یا اینکه او را متطهر نمی دانند چون متطهر به کسی می گویند که شرط طهارت در آن باشد و اینجا مثل مسجد که رفته شرط طهارت در آن نیست ولی آنهایی که قائلند به عدم نیت رفع حدث، استدلال می‌کنند به عموم مطهریت وضو چون در تمامی این بیست مورد کلمه طاهر و طهور آمده است و همین اندازه که عنوان طاهر بر آن صدق می کند اجازه دارد الا در برخی از موارد مثل کارهای واجب.