موضوع: (فصل فی افعال الوضوء - حکم جوش و چرک بر روی دست در وضو - اقسام آن)

مسئله شانزدهم: درباره احکام چیزهایی است که روی دست یا پوست قرار می‌گیرد مثل آبله یا جوش‌ها که بر سه قسم است:

قسم اول: امثال این‌ها بر روی دست پاره شده و نیازی نیست درون آن شسته شود و روی آن شسته شود کافی است. چون روایات شستن باطن را در میان وضو لازم نمی‌داند و شستن ظاهر کافی است و ظاهر بر آن صدق می‌کند.

قسم دوم: جوش پاره شده اما قسمتی از آن پوست افتاده ولی قسمت دیگر پوست باقی‌مانده در اینجا بریدن آن قسمت واجب نیست بلکه آن قسمتی که ظاهر است شسته شود.

قسم سوم: کاملاً پوست آن از روی پوست دست بیرون زده به‌طوری‌که زیر این پوست تماماً ظاهرشده اما این پوست متصل به دست است آنجایی که مرطوب باشد و گاهی هم متصل نیست و جدا است آنجایی است که خشک باشد؛ در این صورت واجب است که این پوست را جدا کند چون این پوست مانع رسیدن آب است و این پوست‌ها جزء توابع نیست مثل آن گوشت‌هایی که جزء توابع بود که باید شسته می‌شد.

مسئله هفدهم: چیزهایی که منجمد و خشک است مثل هنگامی‌که زخم خوب می‌شود به دو صورت است:

صورت اول: به حدی خشک می‌شود که مثل پوست دست و بدن حساب می‌آید اینجا جدا کردن آن لازم نیست چون عرفاً پوست دست است و محکوم‌ به حکم پوست دست است مرحوم آقای خویی این‌ها را از توابع حساب کردند اما به نظر ما جزء خود پوست دست است و شستن آن کافی است اگرچه برداشتن آن آسان باشد.

صورت دوم: آن منجمد پوست نیست مثلاً دارو گذاشته‌شده است و این‌ها خشک‌شده است. اگر به‌آسانی نمی‌توان برداشته شود دو قول است و عمده آن گرفتن وضوی جبیره است و هو المختار و برخی می‌گویند روی آن دست کشیده شود و اگر به‌آسانی برداشته می‌شود واجب است برداشته شود چون مانع وضو است.

مسئله هجدهم: اقسام چرک‌های بر روی پوست است:

قسم اول: چرک‌هایی که با چشم دیده نمی‌شود ولی مثلاً با حمام رفتن پیدا می‌شود در اینجا ازاله آن واجب نیست چون این چرک از عوارض بدن است و عوارض خارجیه مثل جرم نیست.

قسم دوم: چرک‌هایی که دیده می‌شود اما جسم و جرم ندارد البته به‌حسب عرف، مثل سفیدی گچ بر دست که ازاله آن واجب نیست چون این رنگ‌ها مانع از صدق بشره نمی‌کند چون جرمی ندارد.

قسم سوم: دیده می‌شود اما مانع از رسیدن آب به پوست بدن نیست در اینجا هم ازاله واجب نیست چون معیار و ملاک شستن خود پوست است وقتی این چرک مانع از شستن پوست نباشد ازاله آن لازم نیست چون مأمور به امتثال شد.

قسم چهارم: کاملاً دیده می‌شود و جرم دارد و مانع رسیدن آب به پوست است که باید ازاله شود لذا اگر کسی شک کند که آیا این چرک مانع است یا نه؟ شک در محصل غرض است و احتیاط جاری است و باید برطرف کند حتی کسانی هم که قائل به شبهه مصداقیه هستند باز هم می‌گویند باید برطرف بشود.