موضوع: (مسح پا - حکم وضو با منتفی شدن تقیه و باقی بودن رطوبت برای مسح - نظر استاد - إذا عمل بخلاف مذهب من يتقيه - نظر استاد)

فرع دوم مسئله چهل و یکم: اگر عذر تقیه برطرف شد و رطوبت دست هم باقی است آیا می‌تواند مسح بر پا را انجام بدهد یا نه؟ سید در عروه تفصیل دادند که اگر بعد از وضو و قبل از نماز بود مسح را اعاده کند و اگر در اثنای وضو بود فرمودند که خود وضو را اعاده کند و اقوی اعاده وضو است به شرطی که رطوبت دست باقی نباشد که اگر رطوبت باقی است همانجا می‌تواند مسح را انجام بدهد.

تحقیق استاد: نگاه ما به دلیل مشروعیت وضوی ناقص است که دلیل آن ادله تقیه است و ما قائلیم که این ادله تقیه، آیه و روایات وضوی تام را تقیید می‌زند که امر در ﴿فاغسلوا﴾ به وضوی تام است الا در تقیه که در تقیه نیازی به وضوی تام نیست و این تقیه یک مفهوم مطلقی دارد و آن این است که وضوی ناقص بجای وضوی تام قرار می‌گیرد خواه آن عذر در اثنای وضو یا بعد از آن برطرف شود. اما اگر کسی دایره مشروعیت وضوی ناقص را آن‌قدر وسیع نمی‌داند و قائل به بدلیت وضوی ناقص از تام نیست چنین کسی حق ندارد قائل به تقیید اطلاقات ادله وضو باشد بلکه در هر دو صورت یعنی هم بعد وضو و هم اثنای وضو اگر ارتفاع عذر بشود باید حکم به اعاده بدهد و با این بیان روشن شد که تفصیل سید در عروه بین بعد وضو و اثنای وضو بلا وجه است.

اما باقی می‌ماند ادله اجزاء که آن مختص به حال اضطرار و عذر است که اگر می‌گوید وضوی ناقص مجزی است در حال عذر است و وقتی عذر و اضطرار نبود این ملاک هم برطرف می‌شود.

مسئله ۴۲: اگر در محلی که عامه مثلاً مالکی‌اند اما تقیه به سبک مذهب شافعی انجام بشود آیا چنین وضویی صحیح است یا نه؟ سید فرمودند در صحت وضوی آن اشکال است.

نظر استاد: از نظر تکلیفی اشکالی ندارد چون این تقیه درست بوده و به معنای صیانت از ضرر جانی است اما در بحث صحت و اجزاء، تقیه مجزی است چون مستفاد از ادله تقیه این است که شیعه شناخته نشود و این دو گروه اهل عامه بین خودشان مشکلی ندارند و هدف از تقیه انجام شده است.

نکته: حال اگر کسی نه مسح بر پا بکند و نه مسح بر کفش و فقط صورت و دست‌ها را بشوید به این دلیل که بگوید حفظ جان در میان عامه واجب است این وضو باطل است چون نه مأمورٌ به واقعی و نه ظاهری را انجام داده است اما برخی از فقها وضو را صحیح می‌دانند چون می‌گویند ادله تقیه مطلق است یعنی هر نوع حیله‌ای را برای نجات از دست مخالفین بکار ببرد مجزی است.

نظر استاد: هر حیله‌ای جایز نیست چون در روایت دارد پا شسته شود یا بر کفش مسح بشود.