موضوع: (شرایط وضو - حکم سمعه - ادله - حکم ضمائم در عبادات - اقسام ضمائم)

جهت یازدهم: آیا سمعه مثل ریا مبطل عبادت هست یا نه؟ سمعه یعنی عامل طوری عمل می‌کند که مردم بشنوند و او را تعظیم بکنند و ظاهر کلام اصحاب بر بطلان است و هو المختار اما دلیل این مطلب:

دلیل اول: روایات است:

منها: که برخی از روایات تصریح شده است مثل روایت ابن قداح، متن روایت: وعن جعفر بن محمد الأشعري، عن ابن القداح، عن أبي عبد الله عن أبيه عليهما السلام قال: قال علي عليه السلام: اخشو الله خشية ليست بتعذير، واعملوا لله في غير رياء ولا سمعة، فإنه من عمل لغير الله وكله الله إلى عمله يوم القيامة.[1]

منها: وعنهم، عن سهل، وعن علي بن إبراهيم، عن محمد بن عيسى بن عبيد، عن محمد بن عرفة، قال: قال لي الرضا عليه السلام: ويحك يا بن عرفة، اعملوا لغير رياء ولا سمعة فإنه من عمل لغير الله وكله الله إلى ما عمل، ويحك ما عمل أحد عملا إلا رداه الله به، إن خيرا فخيرا وان شرا فشرا.[2]

دلیل دوم: برخی اخبار عام است و از عموم استفاده می‌شود که سمعه مبطل نماز است چون عموم در روایات خصائصی دارد و آن داشتن علت تحریم است که ریا انجام ندهید چون دیگری را وارد عمل غیر الهی کرده‌اید و سمعه هم هیمنطور است.

دلیل سوم: راه دیگر الغای خصوصیت است که آن روایات ریا را الغای خصوصیت می‌کنیم و سمعه هم مثل ریا است.

جهت دوازدهم: اگر کسی به قصد قربت عبادتی را شروع کند اما از نحوه انجام دادن عبادت یک سرور و ابتهاجی در وجودش ایجاد شود که اگر مردم می‌دیدند، و هیچ دخلی در قصد قربت نداشت یعنی تمام العلة همان قصد قربت بوده است که این باعث ابطال عبادت نیست چون صحیحه زراره وجود دارد.

متن روایت: محمد بن يعقوب، عن علي بن إبراهيم، عن أبيه، عن ابن أبي عمير، عن جميل بن دراج، عن زرارة، عن أبي جعفر عليه السلام قال سألته عن الرجل يعمل الشئ من الخير فيراه إنسان فيسره ذلك، قال: لا بأس، ما من أحد إلا وهو يحب أن يظهر له في الناس الخير إذا لم يكن صنع ذلك لذلك.[3] که علت را امام فرمودند کسی نیست که دوست دارد کار خوبی که انجام می‌دهد مردم ببینند.

إن قلت: برخی از روایات فرمودند: «فهو لمن عمله دونی» که چنین کسی عمل را برای من انجام نداده است.

قلت: این روایات ناقض نیست چون امام علیه‌السلام در این روایات می‌فرمایند اظهار خیر نزد مردم مضر عمل نیست و آن روایت علی بن سالم می‌گوید که او غیر خدا را در عبادت خودش شریک کرد لذا در روایت زراره ذلک اول اشاره به عمل و ذلک دوم اشاره به اظهار در میان مردم است.

جهت سیزدهم: آیا ضمائم مبطل عبادت است یا نه؟ ضمائم سه قسم است:

قسم اول: ضمائم راجحه مثلاً وضو می‌گیرد به قصد قربت اما می‌خواهد به بقیه آموزش بدهد به انضمام تعلیم به غیر، در اینجا سید فرمودند که اگر قصد قربت مستقل و ضمیمه تبعی یا هر دو مستقل بودند عبادت صحیح است اما اگر قصد قربت تبعی یا هر دو داعی و انگیزه بود عبادت باطل است.

اما وجه صحت: ادعای اجماع است که در دروس آمده اما علامه در النهایه می‌گوید جماعتی از فقها باطل می‌دانند چون با ریا فرقی ندارد. اما حق این است که اجماع دلیل لبی است و قدر متیقن می‌خواهد و قدر متیقن آن اینست که به قصد قربت آورده شود ولی در ضمائم اجماع حرفی نزده و دلیلی هم نداریم.

اما وجه بطلان: این است که قصد امتثال نیست و قصد امثال دخیل در عبادت استو

نظر استاد: ما در هر دو فرض وضو را باطل می‌دانیم.