موضوع: (شرایط وضو - حکم ریا بعد از عمل - نظر استاد - اجتماع غایات و اسباب متعدده در وضو - مبانی درباره تعدد سبب و مسبب)

مسئله ۲۹: ریای بعد از عمل عبادی مبطل عبادت نیست چون ریا در صورتی مبطل است که محل صدور عبادت و تمام العلة، ریا باشد.

استدلال به مبطل بودن ریا بعد از عمل: حدیث معروف از امام باقر علیه‌السلام که فرمودند: الابقاء علی العمل اشد من العمل، لذا از امام سؤال کردند این ابقا علی العمل چیست؟ فرمودند: یصل الرجل بصلة و ینفق نفقة لله فکتب له سرا ثم یذکرها فتُمحیٰ فتکتب له علانیة ثم یذکرها فتُمحیٰ فتکتب له ریاء[1] پس منظور از ظاهر روایت این است که ریای بعد از عمل هم مبطل است.

اشکال به دلیل فوق: این حدیث دلالت بر احباط و نقص ثواب و عدم قبول دارد نه ابطال عمل.

مسئله ۳۰: زن در میان مردان نامحرم وضو می‌گیرد آیا نگاه مردان باعث باطل بودن وضو است یا نه؟ سید می‌فرماید وضو باطل نیست حتی اگر قصد زن این باشد که به مرد نامحرم نشان بدهد.

نظر استاد: اگر کسی به‌جایی برود به اینکه مردی او را ببیند و آن مکان را برای وضو انتخاب کند وضوی او باطل است چون این وضو مقدمه حرام شده و مقدمه حرام باعث می‌شود نهی به وضو بخورد و باعث بطلان وضو باشد اما اگر قصد او این نباشد وضو باطل نیست و این در صورتی است که مکان منحصر نباشد چنانچه در باب ظرف غصبی گفته شد که اگر منحصر به همان ظرف است نباید از آن ظرف وضو گرفت.

مسئله ۳۱: اجتماع غایات و اسباب متعدده در وضو است مثلاً هم بول کرده و هم خواب رفته است آیا دو وضو بگیرد یا یکی کافی است؟ و همچنین هم می‌خواهد مس کتابت بکند و هم نماز مستحبی و واجب بخواند که آیا یک وضو کافی است یا نه؟

درباره تعدد سبب و مسبب سه مبنا است: (این بحث در منتهی الدرایه و کفایه می باشد)

اول: مشهور علمای اصول قائل به عدم تداخل اسباب و مسببات‌اند لذا به حسب مقام اثبات هر شرط و سببی دارای مسببی است و در مقام ثبوت هم قاعده داریم که توارد سببین یا اسبباب بر مسبب واحد محال است لذا برای همین قائل به این مبنا هستند.

دوم از محقق خوانساری ره: قائل به تداخل هستند چون هرکدام از اسباب جز ء العله اند لذا اگر دوبار عملی را انجام دهد تکرار نمی‌گویند بلکه هرکدام از عمل نتیجه آن علت هستند مثلاً اذا خفی الاذان فقصر و جای دیگر اذا خفی الجدران فقصر که هرکدام سبب مستقلی‌اند لذا بحث است که آیا تداخل عزیمت است یا رخصت؟ اگر کسی قائل به تداخل باشد حق ندارد تکرار کند چون عزیمت است و اگر کسی قائل به عدم تداخل باشد رخصت است و به یکی می‌تواند اکتفا کند چون رخصت است لذا گفته‌اند ثمره بحث به عزیمت و رخصت است.