موضوع: (شرایط وضو - دو وضو و نماز بعد از هر کدام و یقین به بطلان یکی از وضوئین - نظر سید در عروه - وجه صحت و احتیاط - اشکال استاد - وجه عدم جریان قاعده فراغ در نماز)

امر دوم در مسئله ۳۹: دو وضو گرفت و بعد از هر کدام از وضوها نماز خواند و بعد یقین به بطلان یکی از این دو وضو کرد سید فرمودند که احوط نماز را اعاده بکند و اشکالی هم نیست که قاعده فراغ جاری کند و حکم به صحت بکند.

اما وجه صحت نماز: چون سید و اتباع ایشان وضوی تجدیدی را رافع حدث می‌دانند و ما می‌دانیم که طهارت نزد ایشان مجهول است که با وضوی اول بوده یا وضوی دوم؛ لذا حکم می‌شود به صحت نماز چه وضوی اول را صحیح بدانیم و چه وضوی دوم را.

اما وجه احتیاط: نماز اول را اعاده بکند بعد از وضوی اول و نماز دوم صحیح است چون دو قاعده فراغ نسبت به دو نماز داریم که شک بعد از نماز قاعده فراغ جاری است و هم نسبت به نماز اول که آیا وضو باطل بوده یا نه، شک هست و هم وضوی دوم که نماز خوانده شده با آن شک است که باطل شده یا نه؟ که تعارض و تساقط و مرجع قاعده اشتغال است و باید احتیاط کند و نماز اول را اعاده کند چون شک در صحت نماز مسبب از صحت این دو وضو است لذا آنچه مقدم است اصل سببی است.

اشکال استاد: قاعده فراغ در نفس صلاة جاری نیست بلکه قاعده فراغ در سبب یعنی وضو جاری است و در آنجا هم قاعده فراغ بلامعارض است و تعارض نمی‌کنند تا تساقط و مرجع قاعده اشتغال باشد.

اما وجه عدم جریان قاعده فراغ در نفس صلاة: ما وقتی مراجعه به روایات فراغ[1] می‌کنیم، ظاهر روایات این است که صورت عمل را شک می‌کند که بعد از نماز اگر شک شود جزء یا شرط عمل انجام شده یا نه؟ قاعده فراغ جاری است اما در اینجا مربوط به این است که یقین دارد که یکی از این دو وضو باطل بوده و نماز تام الاجزاء و الشرایط بوده است و نقصی در صورت عمل نیست و شک در بطلان اصل وضو است لذا قاعده فراغ جاری نمی‌شود بله اگر کسی در اثنای عمل متوجه شد که یکی از این دو وضو باطل است و یقین پیدا کرد چون علم اجمالی به بطلان احدهما پیدا کرد احتیاط کند و نماز را اعاده بکند پس نظر ما این شد که از همان اول قاعده اشتغال جاری است.