الموضوع: كتاب الطهارة/الأغسال /غسل الجنابة/ الدرس 11

( فصل فی الاغسال - توجیه دوم در خبرین متعارض - اشکالات بحث )

بحث در این بود که در خروج منی با شهوت و عدم آن فرقی نیست اما صححیه علی بن جعفر از برادر گرامی شان موسی بن جعفر علیه السلام نقل کردند که اگر خروج منی بدون شهوت باشد چیزی بر او واجب نیست بزرگان این صحیحه را توجیه کردند که یکی حمل بر تقیه بود و جواب دادیم که حل بر تقیه در جمع بین خبرین متعارضین است و این متعارضین نیست

توجیه دوم از شیخ طوسی ره در استبصار : که این حدیث مربوط به صورت اشنباه است یعنی رطوبتی خارج شده و گمان می کند که منی است اما در واقع منی نیست در اینجا امام می فرمایند که اگر با شهوت بود منی است اما اگر بدون آن بود منی نیست

صاحب معالم در منتقی[1] الجمان ، نظر مرحوم شیخ را تایید کردند و وجه تایید این است که سائل بنایش این است که آنچه از او خارج شده است منی است و امام علیه السلام خواستند با این جواب دفع وهم بکنند که این خیال و گمان فایده ای ندارد چون اگر منی بود با شهوت خارج می شد.

اشکال استاد : این حمل وجیه نیست چون در روایت لفظ منی از نظر معنا و خارج روشن است و ابهامی ندارد که شخص دچار ابهام شود لذا نباید برای روایت توجیه خلاف ظاهر حدیث کرد

إن قلت : اگر بگویید در وسائل[2] به نقل از قرب الاسناد ص ۸۵ نقل کرده که کلمه منی در روایت نیامده بلکه کلمه شیی آمده است فیخرج منه الشیی لذا به قرینه کلمه شیی می توان این روایت را حمل بر بلل مشتبه کرد و این حمل خلاف ظاهر نیست

قلت : اگر این اشکال را قبول کنیم لازمه اش این است که اگر از روایت شیخ در استبصار و قرب الاسناد اعراض کینم و بگوییم شیخ اشتباه کرده است و به جای منی شیی نوشته یا بگوییم روایت برای ما ثابت نشده چون مخصصی نداریم لذا چاره ای نداریم که عمل به اطلاق روایت کنیم که منی چه با شهوت و چه بدون آن خارج شود موجب غسل می شود

بقی الکلام : روایات در مورد زن فرمود که جنابت زن به انزال منی با شهوت است ولو خارج نشود لذا درباره قید شهوت می توانیم یک توجیهی درست بشود که شامل زن هم بشود که اگر برای زنها انزال مقید به شهوت شد ممکن است بخاطر این است که آنها بخواهند جنابت خودشان را احراز کنند و راه احراز آن شهوت است و الا فرقی بین زن و مرد نیست که منی اگر بدون شهوت از زن خارج شود و عنوان صدق منی بکند غسل واجب است و مؤید این توجیه ما این است که هر کسی از فقها شهوت را ذکر نکرد فرقی بین زن و مرد نگذاشته و برای هر دو فتوا داده که اگر عنوان منی صدق کند و لو بدون شهوت باشد غسل واجب است

امر چهارم : در تحقق جنابت با خارج شدن منی فرقی نیست بین اینکه جامع صفات باشد یا نباشد ، صفات سه چیز است ، با فشار بودن ، دوم فتور یعنی سست شدن بدن و سوم با شهوت باشد مرحوم صاحب حدائق [3] ج ۳ص۱۹ فرمودند در میان اصحاب هیچ اختلافی نیست که اگر کسی علم به منی پیدا کرد ولو اینکه این صفات را ندارد غسل واجب است ، فقط در جایی که این رطوبت مشتبه بین منی و غیر آن است فقها فرمودند که با کدام یک از صفات بوده است بله از عبارت مفید و سید مرتضی و مبسوط و سلار و ... این گونه برداشت می شود که آنها صفت دفع و با فشار بدن را برجسته کرده اند، ابن ادریس در سرائر رد کردند که چنین چیزی را در کتاب اصحاب ندیدم الا اینکه غالبا منی با فشار می آید برداشت می شود که اصحاب معتقدند که حقیقت منی با دفق یعنی شهوت است

اشکال استاد : بیان ابن ادریس درست است اما ابن حمزه در وسیله صریحا دفق ( شهوت ) را مطرح می کنند لذا بیان ایشان که ندیدم مخدوش می شود پس مردها اگر یقین به منی پیدا کنند باید حکم به جنابت کنند و لو اینکه این صفات نباشد اما در زنها به ادخال و انزال است

نکته : وقتی مرد غسل کرد اما استبراء قبل از آن نکرده بوده و بعد از غسل جنابت رطوبتی خارج شود استصحاب بقای منی جاری می شود و غسل واجب می شود