الموضوع: كتاب الطهارة/غسل الجنابة /موجب الثانی/ الدرس 15

( فصل فی الاغسال - ایا در وجوب غسل جنابت ؛ جماع همراه با انزال لازم است یا نه ؟ - روایات - راه حل تعارض )

فرع : برخی از این صفات در آبی که از شخص خارج شده وجود دارد و برخی دیگر وجود ندارد لذا بین دو طرق تعارض می شود مثلا مرد سالم باید سه صفت را داشته باشد حال اگر با فشار وشهوت آمد اما فتور نبود یا فتور و دفق بود و شهوت نبود اینجا تعارض است که به حسب وجود دفق و شهوت منی است و به حسب عدم وجود فتور منی نیست ، به نظر می رسد تعارض مستقر نیست.

تعارض مستقر در عامین من وجه است و باید قواعد تعارض و مرجحات بررسی شود اما تعارض غیر مستقر مثل عام و خاص که خاص مقدم می شود می باشد اینجا فتور لازمه شهوت است قدر متیقن را عمل می کند و قدر متیقن در مرد سالم دفق و شهوت است و فتور هم لازمه شهوت است و قدر متیقن در مریض و زن شهوت است

حال اگر یکی از این سه صفت بود و شک در صفت بعدی شد برائت جاری است چون شک در اصل وجود این صفت شک در تکلیف است و برائت جاری است

دومین سبب جنابت : جماع است اینجا فروعی مطرح می شود

فرع اول : آیا در جماع انزال منی شرط تحقق جنابت هست یا نه ؟ مرحوم سید و اکثرا می‌فرمایند که نفس جماع اگر چه منجر به انزال نشود سبب غسل می شود لذا سه تعبیر وجود دارد :

اول : التقای ختانین ( ختنه زن و مرد ) و دوم : ادخال و سوم : ایلاج فرق بین ادخال و ایلاج این است که ادخال با قصد است و ایلاج بدون قصد است

اما دلیل جماع سبب بر جنابت: اجماع محصل و منقول است با اینکه اجماع منقول حجت نیست اما این اجماع حجت است چون متواتر است صاحب جواهر در جواهر الکلام آورده ؛ مضافا که روایات زیادی بر این مطلب است

منها : صحیحه ابن بزیع : وعن عدة من أصحابنا، عن أحمد بن محمد بن عيسى، عن محمد بن إسماعيل يعنى ابن بزيع قال: سألت الرضا عليه السلام عن الرجل يجامع المرأة قريبا من الفرج فلا ينزلان متى يجب الغسل؟ فقال: إذا التقى الختانان فقد وجب الغسل. فقلت: التقاء الختانين هو غيبوبة الحشفة؟ قال: نعم.[1]

مهم این است که در مقابل این روایت ، روایات صحیحه ای است که ادخال سبب جنابت نمی شود مگر اینکه همراه با انزال منی باشد مثل روایت که محمد بن عمر بن يزيد، عن محمد بن عذافر قال: سألت أبا عبد الله عليه السلام متى يجب على الرجل والمرأة الغسل؟ فقال: يجب عليهما الغسل حين يدخله، وإذا التقى الختانان فيغسلان فرجهما. [2] ، که ظاهر این عبارت این است که اگر انزال منی نشد با اینکه ادخال شد غسل واجب نیست.

اشکالاتی بر این روایت وارد است :

اول : سند ضعیف است بخاطر محمد بن عمر بن یزید که توثیق ندارد و وقتی سند ضعیف باشد صلاحیت معارضه ندارد.

دوم : عبارت و اذا التقی الختانان .... که این و اذا حرف تفسیر حین یدخله است یعنی این ادخال یا تماما صورت نگرفته یا دو تا آلت روی همدیگر قرار گرفته است پس منظور از التقی ، غیبوبت الحشفه نیست بلکه سطح بیرونی آلت است ،[3]

منها : وعن الحسين بن محمد، عن معلى بن محمد، عن الوشا، عن أبان، عن عنبسة بن مصعب قال: سمعت أبا عبد الله عليه السلام يقول: كان علي لا يرى في المذي وضوءا ولا غسلا ما أصاب الثوب منه إلا في الماء الأكبر. [4]

از امام صادق علیه السلام شنیدم که امیر المومنین علیه السلام در اب مذی وضو نمی گرفتند و غسل نمی کردند مگر جایی که منی از او خارج شده باشد که این دلالت دارد که ادخال سبب جنابت نیست و باید انزال صورت بگیرد

حل این مطلب این است که حصر یا اضافی یا حقیقی است که اینجا حصر اضافی است اگر حقیقی بود ابن روایت با روایات قبلی معارضه می کرد چون این روایت منحصر کرد سبب جنابت را خارج شدن منی اما آن روایت سبب را ادخال می دانست اما این حصر اضافی است ( اضافی یعنی به نسبت ) یعنی نسبت به آنچه که از عورت خارج می شود اگر آب ودی و مذی خارج شود غسل ندارد اما اگر منی باشد غسل دارد