موضوع: كتاب الطهارة/الأغسال /غسل الجنابة/ ادله/ الدرس 18

( فصل فی الاغسال - ادامه ادله اینکه در سبب جنابت فرقی بین دخول در دبر و قبل نیست - ادله قائلین به سبب جنابت آنهم ادخال در دبر - اشکال آن )

در جلسه قبل روشن شد که جماع بین قبل و دبر فرقی ندارد و سبب جنابت است و دلیل آن هم قرآن و سنت است که از قرآن بیان شد

اما دلیل از سنت :

منها : صحیحه زراره : محمد بن الحسن بإسناده عن الحسين بن سعيد، عن حماد، عن ربعي بن عبد الله، عن زرارة، عن أبي جعفر عليه السلام قال: جمع عمر بن الخطاب أصحاب النبي صلى الله عليه وآله فقال: ما تقولون في الرجل يأتي أهله فيخالطها ولا ينزل؟ فقالت الأنصار: الماء من الماء. وقال المهاجرون: إذا التقى الختانان فقد وجب عليه الغسل، فقال عمر: لعلي عليه السلام: ما تقول يا أبا الحسن؟ فقال علي عليه السلام: أتوجبون عليه الحد والرجم ولا توجبون عليه صاعا من الماء؟ إذا التقى الختانان فقد وجب عليه الغسل.[1]

که خلیفه دوم به امیر المومنین علیه السلام گفت که بین مهاجر و انصار اختلاف شده و نظر شما چیست که ادخال با انزال منی سبب وجوب غسل است یا خود ادخال هم سبب وجوب غسل است ؟ حضرت فرمودند همین اندازه که ختنه های دو طرف به هم بخورد ولو منی خارج نشود هر دو باید غسل کنند ؛ ظاهر این حدیث این است که موضوع وجود رجم و حد و غسل ادخال است نه انزال و فرقی نیست این ادخال در قبل و در باشد

نظر استاد : این صحیحه از مقام بحث خارج است چنانچه اقای حکیم فرمودند چون پیش سائل قطعی است که اگر جایی حد و رجم ثابت شد غسل جنابت واجب است لذا انصار قائل به انزال منی بودند و مهاجر قائل به ادخال بودند و امام علیه السلام آن ملازمه ای ( بین حد و رجم و وجوب غسل )که غیر قابل انکار است آن را تایید کردند لذا ربطی به دبر و قبل ندارد

منها : اخبار مطلقه ای هست که در باب غسل وارد شده است که چند عنوان آمده ادخال و ایلاج و ملامست و اتیان که طبیعی است هر وقت صدق این عنوان‌ها بکند غسل واجب است چه در قبل یا در دبر یاشد ؛ اما دو روایت در اینجا داریم صحیحه محمد بن مسلم و هم حسنه حضرمی

اما صححیه محمد بن مسلم : محمد بن يعقوب، عن محمد بن يحيى، عن محمد بن الحسين، عن صفوان بن يحيى، عن العلا بن رزين، عن محمد بن مسلم، عن أحدهما عليهما السلام قال: سألته متى يجب الغسل على الرجل والمرأة؟ فقال: إذا أدخله فقد وجب الغسل والمهر والرجم. [2]

که ادخال عام است و شامل دبر هم می شود

اما حسنه حضرمی أو صحيحه المروية عن الكافي عن الصادق (عليه السلام): «قال رسول اللّٰه (صلّى اللّٰه عليه و آله): من جامع غلاماً جاء جنباً يوم القيامة لا يُنقيه ماء الدنيا»[3]

که امام صادق علیه السلام فرمودند که رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمودند که اگر کسی با پسری لواط کند روز قیامت جنب محشور می شود و آب دنیا او را پاک نمی کند به حسب ظاهر جنابت همانطوری که به وطی زن است همچنین به وطی پسر و مرد تحقق پیدا می کند بلکه با مردان اشد قبحا است.

مرحوم اقای خویی ره فتوا دادند که اگر کسی قبل از وطی به دبر محدث بود و بعد از وطی به دبر احتیاط جمع بین وضو و غسل کند اما اگر قبل از آن محدث نبود همان وضو کافی است و ما دلیلی بر وجوب غسل نداریم؛[4] ریشه فکری ایشان این است که هم صحیحه مسلم و هم حسنه حزرمی از این حیث مطلق نیست و اطلاق این دو روایت به خاطر اطلاق در قبل و در نیست بلکه روایت محمد بن مسلم در بیان کیفیت و کمیتی است که سبب غسل جنابت می شود اما کیفیت آن این است که تفخیذ انجام نشود یعنی آلت مردانگی به ران فشار آورده نشود و دخول شود اما کیفیت آن این است که دخول صدق کند و ربطی به قبل و دبر ندارد اما حسنه هم دلالتی بر قبل و در ندارد چون ما می دانیم که اگر کسی وطی به پسر کند و غسل جنایت کند هر عملی که طهارت با آن شرط است را می تواند انجام دهد اما اینکه امام فرمودند آب دنیا آن را پاک نمی کند اشاره به جنابت واقعی است که در محضر خدا بسیار قبح دارد

نظر استاد: بیان اقای خویی ره را قبول نداریم چون اخبار مطلقه موافق با مذهب مشهوراست مشهور فقها می گویند جماع از دبر هم فاعل و مفعول باید غسل کنند و وقتی مطلق موافق با مذهب مشهور باشد و مشهور به اطلاق این دو حدیث فتوا دادند براحتی نمی توان این دو روایت را کنار گذاشت همچنین با برخی از روایت صیام موافق است

منها: که اگر روزه دار در حال روزه از دبر دخول کند روزه باطل و کفاره جمع دارد ولی روایت مطلق است ؛ کلمه اتیان اعم است که از دبر باشد یا قبل و اگر اتیان اختصاص به دبر داده شود تخصیص بلا دلیل

اما ادله کسانی که وطی در دبر را سبب غسل نمی دانند به دو دروایت استناد کرده اند

منها : مرفوعه برقی ؛ محمد بن يعقوب، عن محمد بن يحيى، عن أحمد بن محمد، عن البرقي رفعه عن أبي عبد الله عليه السلام قال: إذا أتى الرجل المرأة في دبرها فلم ينزلا فلا غسل عليهما، وإن أنزل فعليه الغسل، ولا غسل عليها. [5]

منها: مرسله احمد بن محمد ( همان برقی است ) : وبإسناده عن محمد بن علي بن محبوب، عن أحمد بن محمد، عن بعض الكوفيين يرفعه إلى أبي عبد الله عليه السلام في الرجل يأتي المرأة في دبرها وهي صائمة.[6] ؛

که اگر زن روزه دار را از دبر دخول کند روزه زن صحیح و غسل لازم نیست

اشکال: اين دو روایت سندا ضعیف است و مشهور از آنها اعراض کرده اند و از حجیت ساقط و صلاحیت معارض با اخبار مطلقه را ندارند