درس خارج فقه استاد مهدی احدی
1402/08/14
بسم الله الرحمن الرحیم
الموضوع: كتاب الطهارة/غسل الجنابة /مساله 9 و 10/ الدرس 28
( فصل فی الاغسال - ادامه صور جایز بودن یا نبودن اجناب شخص - آیا واجب است فاقد الطهورین نماز بخواند ؟ )
مساله هشتم این بود که آیا برای شخص جنب کردن خودش در صورتی که قدرت بر غسل و تیمم ندارد جایز است یا نه ؟ گفتیم در دو موضع باید بحث شود که در موضع غسل گذشت که اگر در سفر است و ترس از گناه دارد یا برای طلب لذت از همسر است اجناب مانعی ندارد چون روایت است و دلیل خاص است اما احتلام جایز نیست که اگر در خواب دارد جنب می شود باید از بیرون آمدن منی جلوگیری کند
اما موضع دوم : که در صورت عدم تیمم آیا اجناب جایز است یا نه ؟ مرحوم سید ره در عروه فرموند که جایز نیست چون مستلزم فوت واجب می شود در اینجا دو مبنا است :
1. اول : فاقد وضو یا تیمم اگر نماز بخواند نمازش صحیح نیست یر این مبنا حق جنب کردن خودش را ندارد چون بدون طهارت می شود و نمی شود نماز خواند
2. دوم : وظیفه اختیاری یعنی وضو و اضطراری یعنی تیمم هر دو از دست می رود لذا اجناب مستلزم تقویت واجب است ولو اینکه مبنا این باشد که فاقد طهارت نمازش صحیح است و نماز در هیچ حالی ترک نمی شود پس مورد جواز همان نص است و آن مختص به سفر است.
اما در موضع وضو : آیا کسی که وضو دارد و می داند که اگر وضو را باطل کند آبی نبست که وضو بگیرد آیا در داخل وقت جایز است خود را محدث به حدث اصغر کند یا نه ؟ سید ره فرمودند جایز نیست در حالی که در مورد غسل فرموند جایز است و علت را بیان کردند که فارق بین حدث اصغر و اکبر نص است چون در باب غسل و جنابت روایت داشتیم که از اسحاق بن عمار نقل شده که اجناب خودش حلال است[1] ( همان روایت سفر )
اشکال استاد : این فرق درست نیست چون موضوع روایت جماع است نه احتلام و اجناب مربوط به احتلام است که در خواب دیده دارد جنب می شود اینجا باید جلوی خروج منی را بگیرد
فرع از استاد : آيا بین وجوب غسل و حرمت اجناب خودش ملازمه است یا نه ؟ یعنی اگر اجناب حرام شد غسل واجب است ، یا هر کجا غسل واجب است آیا اجناب هم جایز است یا نه ؟ منشأ این بحث روایات است که هوا سرد است و آب یخ زده می تواند غسل کند اما مشقت زیادی دارد آیا کسی که خود را عمدا جنب کرد در این هوا غسل واجب است یا نه ؟ با اینکه وظیفه جنب نکردن بود ؟ از روایات استفاده می شود باید غسل کند که سه روایت است ، منها : صحیحه محمد بن مسلم : ...... هوا سرد بود و امام مجامعت کردند و دستور دادند آب گرم کنند و غسل کنند و امام که کار حرام انجام نمی دهند پس در هوای سرد هم وظیفه غسل است .
متن روایت : عن محمد بن مسلم قال: سألت أبا عبد الله عليه السلام عن رجل تصيبه الجنابة في أرض باردة ولا يجد الماء وعسى أن يكون الماء جامدا، فقال: يغتسل على ما كان، حدثه رجل أنه فعل ذلك فمرض شهرا من البرد، فقال: اغتسل على ما كان، فإنه لابد من الغسل، وذكر أبو عبد الله عليه السلام أنه اضطر إليه وهو مريض فأتوه به مسخنا فاغتسل، وقال: لابد من الغسل .[2]
مساله نهم : اگر شک کند دخول انجام شده با نه غسل واجب نیست چون شک دراصل تحقق جنابت است و اصل عدم آن است یا اگر شک کند در قبل یا دبر دخول شده یا نه فرموند که غسل واجب نیست بشرطی که انزال منی نشده است
مساله دهم : دخول آلت مطلقا غسل را واجب می کند چه به آلت چیزی پیچیده شده باشد یا نه چون اولا : به غیبوبت حشفه غسل واجب می شود و ثانیا ادخال و ایلاج دو عنوانی است که سبب وجوب غسل می شود و هر دو به آلت مجرده و هم ملفوفه صدق می کند ، مرحوم علامه در نهایه گفته که در آلت ملفوفه غسل واجب نیست چون لذت تمام نیست و برخی تفصیل داده اند که اگر آلت ملفوفه حرارت فرج را حس کرد غسل واجب است اما به نظر ما اینها
همان دو دلیل فوق درست است