موضوع: كتاب الطهارة/غسل الجنابة /ضرر الإحتلام/ الدرس 35

( فصل فی الاغسال : لا يضر الاحتلام فى النهار بشي ء من اقسام الصوم - ادله - هل یجب للمحتلم المبادره الی الغسل في النهار الذی یصوم فیه ؟ - ادله - رأی الاستاد)

اگر کسی در ماه رمضان یا سایر روزه ها محتلم شود باعث بطلان روزه نمی شود چون وقتی نواقض روزه را ائمه علیهم السلام ذکر فرمودند اسمی از احتلام نفرمودند ‌علاوه اینکه برخی از روایات بر این حکم دلالت دارد :

منها (صحیحة) : عن محمد بن علي بن الحسين باسناده عن العيص بن القاسم أنه سأل أبا عبد الله عليه السلام عن الرجل ينام في شهر رمضان فيحتلم ثم يستيقظ ثم ينام قبل أن يغتسل، قال: لا بأس. [1]

منها : روایت عمر بن یزید :وفي (العلل) عن علي بن حاتم، عن القاسم بن محمد، عن حمدان بن الحسين، عن الحسين بن الوليد، عن عمر بن يزيد قال: قلت لأبي عبد الله عليه السلام: لأي علة لا يفطر الاحتلام الصائم والنكاح يفطر الصايم؟ قال: لان النكاح فعله، والاحتلام مفعول به. [2] ( و الاحتلام مفعول یعنی خودش فاعلی نبوده )؛ وسائل ج ۷ص ۷۳ح ۳و ۴

سوال : آیا محتلم در بین روز باید مبادرت به غسل کند یا می تواند باقی بر جنابت باشد ؟ ظاهر خبر ابراهیم بن عبد الحمید وجوب مبادرت است که وقتی خود را جنب دید باید غسل کند

روایت : محمد بن الحسن باسناده عن الصفار، عن إبراهيم بن هاشم، عن عبد الرحمان بن حماد، عن إبراهيم بن عبد الحميد، عن بعض مواليه قال: سألته عن احتلام الصائم، قال: فقال: إذا احتلم نهارا في شهر رمضان فلا ينام حتى يغتسل الحديث،[3]

وجوب مبادرت از اینجا فهمیده می شود که امام علیه السلام از خواب مجدد محتلم منع کردند

اشکال استاد : این حدیث مرسله است چون گفته عن بعض موالی و ما غلامان را نمی شناسیم که ثقه اند یا نه ؟ و این را حمل بر استحباب می کنیم یا اینکه حمل بر کراهت تاخیر غسل شود اما دلیل این حمل ها اخبار من بلغ است که روایات ضعیف ترک نشود یا حمل بر استحباب یا کراهت شود

حال اگر کسی این حدیث را قبول کرد قطعا معارضه با رعایت صحیحه دارد مثل دو روایت عیص و ابن یزید که با وجود این دو صحیحه وجوب مبادرت بدست نمی آيد چون حل تعارص با همان جمع استحباب یا کراهت می شود

ممکن است گفته شود موضوع خبرین متعدد است و با تعدد موضوع تعارض نمی شود چون در تعارض وحدت لازم است و موضوع صحیحتین نوم ثانی است مطلقا است چه شب و چه روز اما موضوع خبر ابراهیم خواب دوم در روز است لذا بین دو صحیحه و خبر ابراهیم معارضه نمی شود

نظر استاد : حدیث مرسله است و قابل تمسک نیست و ارزش معارضه را ندارد و اصل وجوب مبادرت شرط نیست