موضوع: كتاب الطهارة/غسل الجنابة /الدرس 38

( فصل فی الاغسال - ما یحرم علی الجنب - حرمت مس اسماء الهی و اهل بیت علیهم السلام - حرمت دخول در مسجد الحرام و النبی - ادله - اشکالات )

فرمودند جنب نمی تواند اسماء و صفات خاص الهی را مس کند اما تبیین اسماء و صفات الهی :

اسماء و صفات الهی توقیفی است یعنی این اسماء و صفات را غیر از خدا کسی نگفته و از جانب اهل بیت علیهم السلام به ما رسیده است لذا در سوره اعراف است که و لله الاسماء الحسنی که اگر کسی بخواهد اسمی را برای خدا جعل کند اشتباه کرده است اما خداوند برخی از صفات خود را مشترک معنوی قرار داد مثل سلام که مشترک معنوی بین خدا و افراد که سلام می کنند لذا اسم قادر و رازق و عالم مشترک معنوی است چنین اسمهایی اگر قرینه صارفه بود که برای غیر خدا نوشته شده مس جنب اینها را مانعی ندارد اما اگر قرینه صارفه ای نبود مثلا در قرآن و ادعیه آمده اراده خاص شده و مس جنب اشکال دارد

قرینه یا داخلی یا خارجیه است که قرائن خارجیه قرآن و ادعیه است اما قرینه داخلیه منوط به قصد متکلم و نویسنده است که از کلمه قادر چه قصدی کرد که اگر طبیعت قدرت را قصد کرد مس جنب اشکالی ندارد و اگر طبیعت را قصد نکرد بلکه مثلا ضمیر هو آورد و قصد ضمیر کرد و قصد اسم ذات نکرد چون هو مشترک بین اسم ذات و ضمیر است اما اگر قصد اسم ذات کرد مس جنب جایز نیست

اما اشتراک لفظی : برای اسماء و صفات الهی تصور نیست چون توقیفی است و اشتراک مخالف توقیف است مرحوم اقای خویی در تنقیح[1] اشتراک لفظی را پذیرفت اما در ذکر مثال مضطرب شدند گفتند علی وجه محال کسی اسم بچه را الله گذاشت این مشترک لفظی است که الله یک بار برای خدا وضع شد و یک بار برای این بچه

اما به نظر ما درست نیست چون اسماء الهی توقیفی است لذا هم متکلمین و مفسرین و فقها قائل به مشترک معنوی اسماء و صفات الهی هستند

کسانی که برای این لغات مثل الله و رحمان در زبان خودش همان را اراده کند حرام است به سایر لغات جنب مس بکند مثلا الله در فارسی خدا هست و در لغت دیگر معنایی دارد چون در روایت دارد اینکه جنب نباید درهم و چیزی که اسم خدا دارد را مس نکند مطلق است به هر زبانی که باشد بله اهل لسان باید وضع خاصی داشته باشند نه وضع عام ؛ برای خاص الله که در فارسی خداست اما برای کشتی ناخدا می گویند ( یعنی هم وضع و موضوع له خاص باشد )

امر سوم : یکی از محرمات جنب حرمت مس اسماء انبیاء و ائمه علیهم السلام است و دلیل بر حرمت اموری است :

اول : شهرت فتوایی است و عده ای مثل اقای خویی ره شهرت فتوایی را قبول ندارند اما ما قبول داریم به شرطی که سبب و مسبب ذکر شود مثلا گفته شود مس اسم انبیاء و ائمه علیهم‌السلام( سبب ) بر جنب حرام است ( مسبب ) که اگر همه اینطور بگویند شهرت فتوایی می شود

دوم : اجماع بر حرمت است و مدعی اجماع ابن زهره در غنیه است و ما در اصول گفتیم اجماع منقول معتبر نیست

سوم : دلیل مهم همین است که مس این اسامی مبارک خلاف تعظیم شعائر خدا است در حالی که در قرآن است ﴿«و من یعظم شعائر الله فانها من تقوی القلوب »ا﴾شکال استاد : تعظیم مشکک است و شدت و ضعیف دارد و همه مراتب تعظیم واجب نیست چون اگر همه مراتب آن واجب باشد جنب و حائض حق ندارند دست به جلد قرآن بزنند و حتی حق ندارند وارد صحن حرمهای اهل بیت علیهم السلام وارد شوند در حالی که فقها اجازه داده اند

نظر استاد : مس اسماء انبیاء و اهل بیت علیهم السلام برای جنب حرام نیست مگر اینکه مستلزم هتک باشد و لذا سید ره در متن عروه گفت الاحوط ترک المس و این احتیاط مستحب است

امر چهارم : یکی از محرمات جنابت حرمت دخول در مسجدالحرام و مسجد النبی است هر چند بخواهد عبور کند بر خلاف سایر مساجد [2] که عبور اشکالی ندارد این مساله مورد تسالم است و روایات زیادی وارد شده. [3]

اما فروعات بحث :

اول : اگر در این مسجدین جنب شد فورا تیمم می کند و خارج می‌شود ؛ روایت:وبإسناده عن محمد بن أحمد بن يحيى، عن يعقوب بن يزيد، عن النضر بن سويد، عن عبد الله بن سنان، عن أبي حمزة قال: قال أبو جعفر عليه السلام: إذا كان الرجل نائما في المسجد الحرام، أو مسجد الرسول صلى الله عليه وآله فأحتلم فأصابته جنابة فليتيمم، و لا يمر في المسجد إلا متيمما، ولا بأس أن يمر في سائر المساجد، ولا يجلس في شیئ من المساجد.[4]

دوم : مطلق بودن در این مسجدین برای جنب حرام است چون تعبیر به لا یقربان دارد که حتی نزدیک این مسجد نشوند و اینکه حتی نیم متری در مسجدین یا کمتر هم نباید نزدیک شد مثل اینکه می گویند خون نجس است حتی سرسوزن

سوم : اگر بخواهد تیمم کند تا فورا خارج شود اینجا تیمم زمان می برد اما خروج زمان کمتری دارد اینجا تیمم واجب نیست و اینکه مورد حدیث دارد تیمم کند آن تیمم ظهور عرفیش جایی است که زمان تیمم کمتر از زمان خروج باشد