موضوع: كتاب الطهارة/الأغسال /محرمات الجنب/ الدرس 42

امر هفتم از محرمات دخول جنب در مسجد : گذاشتن چیزی در مسجد توسط جنب است چون در بیان امام باقر علیه السلام تعلیلی بود ، فرمودند که لانهما که به جنب و حائض بر می گردد که آن دو لایقدران علی اخذ ما فیه الا منه ، که چاره ای جز گرفتن مال خود را از مسجد ندارند و یقدران علی وضع ما بیدهما فی غیره اما می تواند مال خود را در غیر مسجد قرار دهد لذا نباید به قصد وضع چیزی در مسجد وارد مسجد شود.

فقها در این باره اختلافی ندارند و انما الاشکال در مطلق وضع است مثلا از بیرون مسجد چیزی را به داخل مسجد پرتاب کند یا به قصد ورود و خروج از آن در ، چیزی را در مسجد بگذارد جماعتی از فقها در حرمت وضع کالا در مسجد فرقی بین این موارد نگذاشته‌اند چون حرمت وضع از جهت حرمت دخول نیست بلکه فی نفسه بر جنب وضع شیی در مسجد حرام است لذا بین اخذ و وضع فقها من جمله آقای خویی ره فرق گذاشتند که اخذ جایز اما وضع به هر شکلی جایز نیست.

نظر استاد : بین اموری که در باب وضع است فرق است چون به نظر ما وضع فی نفسه حرام نیست و حرمت وضع از جهت دخول جنب و توقف او در مسجد است لذا اگر شیی را پرتاب کند وجهی برای حرمت ندارد.

امر هشتم : حرمت قرائت آیات سجده از سوره عزائم برای جنب است فقها در این بحث دو نظریه دارند برخی قائل به حرمت قرائت این سوره ها هستند حتی بسم الله الرحمن الرحیم این سوره ها اما عده ای فقط خواندن آیه سجده را قبول دارند مثل سید در عروه و هو المختار و دلیل ما دو صحیحه است.

    1. صحیحه زراره : وفي كتاب (العلل) عن أبيه، عن سعد بن عبد الله، عن يعقوب بن يزيد، عن حماد بن عيسى، عن حريز، عن زرارة، عن أبي جعفر عليه السلام (في حديث) قال: قلت له: الحائض والجنب هل يقرآن من القران شيئا؟ قال: نعم ما شاءا الا السجدة ويذكر ان الله على كل حال . [1]

    2. صحیحه محمد بن مسلم ؛ وباسناده عن محمد بن الحسن الصفار، عن إبراهيم بن هاشم، عن نوح ابن شعيب، عن حريز، عن محمد بن مسلم قال: قال أبو جعفر عليه السلام: الجنب والحائض يفتحان المصحف من وراء الثوب، ويقرآن من القرآن ما شاءا إلا السجدة. [2]

تقریب استدلال : منظور از الا السجده آیه سجده است نه فعل سجده لذا نیازی به تقدیر آیه یا سوره نیست گرچه صاحب جواهر[3] ادعا کرده که مضاف در تقدیر گرفته شود یعنی بگوید سوره السجده چون اطلاق سجده به حسب ظاهر به همان فعل سجده است و آنچه پیش عموم است همین شهرت دارد که سجده یعنی صورت را بر روی خاک گذاشتن لذا آنجایی که امر سجده به آدم شد همه موجودات ذوی العقول همین را فهمیدند واگر بخواهیم آیه سجده یا سوره سجده را اراده کنیم باید حتما مضافی در تقدیر گرفته شود و تقدیر مضاف اولویت دارد چون وقتی اسم سوره برده می شود ذهن مردم به سمت سوره بقره و ال عمران و ... می رود و اینجا هم وقتی اسم سجده را می بریم مردم به ذهنشان همین یک سجده ای است که ذکر سجده می گویند لذا باید تقدیر گرفته شود اما فقها میگویند ظاهر حدیث همان آیه سجده است و نیازی به تقدیر نیست چون امام فرمودند هر مقدار بخواند مگر آیه سجده .

اما دلیل آنهایی که حرمت قرائت کل سور عزائم را قائلند : استناد این عده به روایت بزنطی از امام رضا علیه السلام و روایتی که در فقه رضوی است می باشد، مرحوم محقق در معتبر روایتی را از بزنطی در جامعش از مثنی از حسن صیقل از ابی عبدالله علیه السلام نقل کردکه حضرت فرمودند یجوز للجنب و الحائض أن یقرءان ما شاءا من القرآن الا سوره العزایم الاربعه[4] . و ما اضافه کردیم که در فقه رضوی آمده که الا سور العزایم واین موارد را شمردند .

اما حل تعارض:

اولا : سند حدیث ضعیف است چو ن صیقل توثیق ندارد گرچه بزنطی از اصحاب اجماع است اما چون از ضعیف نقل کرده اعتماد نمی‌شود و اینکه اصحاب اجماع از غیر ثقه نقل نمی کنند نقض شد .

ثانیا : منظور از سور عزایم مجموع من حیث المجموع است نه جمیع چون فرق است بین سوره و قران که اطلاق قرآن در بعضی از آیات عرفا و شرعا صحیح است مثلا به یک آیه می گویند قرآن ، صحیح است اما اطلاق سوره به یک آیه صحیح نیست و سوره به مجموع آیات یک سوره می گویند با این بیان روشن شد که اگر کسی مجموع سوره سجده را بخواند اما آیه سجده را نخواند کار حرامی نکرده و نهی امام به اعتبار مجموع سوره است و منهی عنه هم خود آیه سجده است لذا اگر جنب بسم الله الرحمن الرحیم را بخواند مجموع سوره را نخوانده است