موضوع: كتاب الطهارة/غسل الجنابة /الدرس 46

مساله دوم درباره حرمت دخول جنب در مسجد خراب است می باشد در اینجا دو امر بحث می شود

امر اول : در حرمت دخول جنب در مسجد فرقی بین مسجد آباد و خراب نیست چون اطلاق حدیث لا تجلس فی المسجد معلق بر عنوان صدق مسجد است و مادامی که عنوان مسجد صدق می کند چه آباد و خراب باشد بر جنب دخول آن حرام است.

انما الکلام: جایی است که مسجد خراب شد و آثار مسجدیت نیست و کسی نماز نمی خواند آیا جنب می تواند آنجا توقف کند یا نه ؟ سید ره فرمودند که حتی در این فرض فوق هم جنب حق توقف ندارد

نظر بسیاری از فقها و هو المختار که در این فرض فوق مثلا جاده ای شد احکام مسجد بر آن مترتب نمی شود چون احکام مسجد دایر مدار عنوان مسجدین است می باشد

امر دوم : مساجد در زمین های مفتوح العنوه که به غلبه مسلمین مال همه مسلمانها شده است اگر آثار مسجذیت از بین رفت آیا حکم همان زمینها را پیدا می کند یعنی جزء بیت المال مسلمین می شود یا نه ؟ سید ره در عروه فرمودند وقتی از مسجدیت خارج شد تابع همان اراضی فوق می شود چون از آثار و ساختمان های همان راضی است پس سید فرق گذاشت بین املاک شخصی و عمومی که اگر آثار مسجدیت در املاک شخصی از بین برود باز هم توقف جنب در آن مسجد ها جایز نیست اما در املاکی که مال عموم مسلمین است اگر عنوان مسجدین از بین رفت جنب می تواند توقف کند چون مال عموم مسلمین است می باشد

نظر استاد : فرقی بین اراضی فوق و سایر مساجد نیست چون وقتی زمین برای مسجد وقف می شود هرگز فک از وقف جایز نیست چه زمین مال شخص یا از عموم مردم باشد لذا آن حصه از زمین که برای مسجد وقف شد از ملکیت همه مسلمانها خارج شده است بله وقتی آثار مسجدیت از بین رفت فرقی بین این زمین با بقیه زمینها ندارد مگر اینکه قائل شوید که این اراضی صحیح نیست وقف مسجد باشد که از اول هم مسجد نبوده است که این مبنایی است

مساله سوم : اگر کسی در خانه اش مکانی را برای نماز خواندن گذاشت به آن مسجد نمی گویند چون عنوان مسجد بر آن صدق نمی کند

مساله چهارم : اگر کسی نسبت به مناره ها یا صحن یا دیوار ها یا حجر های اطراف مسجد شک کند که آیا جزیی از مسجد هست یا نه ؟ فرمودند که حکم مسجد جاری نمی شود اگر چه احتیاط مستحب اجرای حکم مسجد است مگر اینکه از خارج بدانید اینها جزء مسجد نیستند

اما آن که فرمود شک در جزء حکم مسجد نیست بخاطر اصالة البرائة در شبهه موضوعیه و هم استصحاب عدم صیرورت مسجد جاری می شود که در زمانی این قسمت مسجد نبود شک دارد زمانی که مسجد را می ساختند شک دارم که این قسمت جز مسجد قرار داده اند یا نه ؟ استصحاب فوق جاری می شود حال اگر متعلقات مسجد تحت ید مومنین باشد و مراعات می کنند اگر شک شد ، اقوی باید تابع مومنین بود و حکم مسجد را جاری کرد

مساله پنجم : وقتی جنب بخواهد برخی از ادعیه مثل دعای کمیل بخواند اشکالی ندارد اما در این دعا یکی از آیات سوره سجده است : أفمن کان مومنا کمن کان فاسقا لا یستون ، که بنابر مبنای کسانی که اختصاص می دهند و هو المختار حرمت را به خود آیه سجده می تواند بخواند اما طبق مبنای کسانی مثل امام ره و آقای اراکی ره که حرمت را به خود سوره می دادند نمی تواند بخواند

اشکال : که دعای کمیل دعای حضرت خضر است و هنوز قرآن نازل نشده است

جواب : با اینکه این دعا منتسب به حضرت خضر است اما ممکن است این دعای کمیل بعد از نزول قرآن به امیر المومنین علیه السلام داده شده است چون بعد از قرآن هر چه منقول باسد آیه قرآن است

مساله ششم : کسی حق ندارد بچه یا دیوانه یا جاهل به جنابت خودش را ، در حالی که این افراد جنب باشند را وارد مسجد کند

سوال : چرا سید ره احوط گفتند و فتوا ندادند ؟ چون حرمت مکث جنب در مسجد یا مباشری یا تسبیبی است اینکه امام علیه السلام فرمودند جنب در مسجد ننشیند مطلق است و هم مباشری یعنی خودش و تسبیبی یعنی دیگری را بفرستد داخل مسجد را شامل می شود ، از آن طرف در باب شرب نجس وارد شده که اگر آب نجس را به بچه یا دیوانه خورانده شود حرام نیست لذا سید ره این مساله در ذهنش بود و فتوا نداده و گفته شاید تسبیبی اشکالی نداشته باشد

نظر استاد : هر دو صورت چه مباشری و چه تسبیبی حرام است حتی خوراندن آب نجس به بچه