موضوع: كتاب الطهارة/غسل الجنابة /الدرس 53

( فصل فی غسل الجنابة - لا یعتبر فیه قصد الواجب أو المستحب - بحث فی التشریع و معناه و هل هو مبطل العبادة ام لا ؟ - اقوال - رأی الاستاذ )

درباره فصل جنابت اموری مطرح می شود:

    1. امر اول : در غسل جنابت قصد مستحب و واجب لازم نیست بلکه اگر خلاف آن را فرض کند غسل صحیح است مثلا بجای غسل واجب ،قصد مستحب کند و برعکس غسل باطل نمی شود البته باید غسل را به قصد قربت امتثال کند چون امر عبادی است و بین همه مسلمانها عبادی بودن غسل مورد تسالم است، عبادیت غسل جنابت دو جهت دارد:

    • جهت اول : غسل جنابت را به نیت مستحب نفسی انجام دهد یعنی پاک شدن از جنابت ذاتا مستحب است و کاری به نفس غسل نداریم و خودمان را از حدث اکبر پاک می کنیم مستحب است

    • جهت دوم : غسل مقدمه عبادتی است که می خواهد انجام بگیرد و بابد اضافه به مولا شود و اختصاص به داخل شدن وقت ندارد ، مرحوم امام ره می فرماید وجوب غسل نه شرعی و نه استحباب غیر مقدمی است اما بخاطر ورود و جواز به عبادت انجام میشود بله بنابر اینکه مقدمه است واجب غیری است مثلا وقت ظهر است و جنب است و باید غسل کند تا نماز ظهر بخواند لذا ابنجا غسل مستحب نفسی نیست و باید قصد وجوب بکند ثمره این است که اگر داخل وقت شد و غسل واجب غیری شد هرگز مستحب نفسی نیست چون وجوب غیری با استحباب نفسی در تضاد است لذا اگر معتقد است که وقت داخل شد و به خیال داخل شدن وقت غسل را به نیت واجب انجام داد بعدا کشف خلاف وقت شد در اینجا غسل صحیح است بخاطر جهل به موضوع چون او امر فعلی را قصد کرد در حالی که در تطبیق اشتباه کرد و طبیعت غسل یک‌ طبیعت است و همان شستن سرو گردن و راست و چپ بدن است و فرقی ندارد به عنوان مستحب یا واجب نفسی باشد و یک طبیعت بیشتر ندارد لذا اگر خطای در تطبیق کند غسل صحیح است برای همین سید ره گفت اگر خلاف آن قصد شود باطل نیست

    2. امر دوم : اگر عالم به مساله بود و عمدا قبل از وقت نیت واجب یا بعد از وقت عمدا نیت استحباب کرد سید ره تفصیل دارند که اگر قصد تشریع نکند غسل صحیح است و اگر قصد تشریع داشته باشد غسل باطل است

اشکال آقای خویی ره : این تفصیل درست نیست و عمل او تشریع است چون تشریع ادخال چیزی است که می داند که جزء دین نیست یا نمی داند جزء دین است و وارد آن می کند با اینکه می داند بعد از دخول وقت واجب غیری است و قبل از دخل وقت واجب غیری نیست این نیت تشریع است

سوال : تشریع حرام است اما آیا مستلزم بطلان عمل هم هست یا نه ؟ دو مبنا است:

اول از مرحوم آخوند ره : تشریع مستلزم بطلان است در جایی که به قصد امر و تکلیف برگردد یعنی قبل از ظهر غسل می کند به عنوان اینکه خدا این غسل را واجب کرد یا بعد از دخول وقت غسل می کند به عنوان اینکه خدا مستحب کرده است بر اساس این مبنا کسی که در مقام امتثال گرفتار تشریع شد غسل او باطل نیست

دوم : تشریع چه در مقام امر و امتثال مستلزم بطلان عبادت است چون حرمت تشریع به عمل عبادی سرایت می کند و نمی گذارد این عمل عبادی باعث تقرب شود

نظر استاد : ما در شرایط وضو بحث کردیم که مجرد تشریع مستلزم بطلان نیست چون در مقام امتثال اگر کسی گرفتار تشریع شد مثلا بجای غسل واجب نیت مستحب بکند در حالی که به خدا نسبت نمی دهد وجهی برای بطلان نیست لذا ذات عمل عبادت است و به حساب عبابت ذات عمل مانعی ندارد که نیت را جابجا کند

امر سوم : اگر کسی در داخل شدن وقت شک کند و غسل را به قصد قربت بیاورد به عنوان اینکه مستحب نفسی است مثلا ، مانعی ندارد چون در قصد و نیت خودش جعلی وارد نشده است و غایات وجوب یا مستحب بودن غسل زیاد است