موضوع: كتاب الطهارة/الغسل الارتماسي /مساله 4/ الدرس 72

مساله چهارم : اقوالی است درباره تحقق غسل ارتماسی ، سید ره غسل ارتماسی را بر دو وجه تصور می کند اما صاحب جواهر ره درباره تحقق غسل ارتماسی چهار قول را نقل می کند:ق

قول اول : جامع المقاصد[1] در الفیه شهید اول آمده اما محقق ثانی این قول را به برخی نسبت می دهد و صاحب مفتاح الکرامه می فرماید که از کتاب الفیه[2] شهید اول این قول متوهم است و آن این است که ارتماس احاطه آب بر تمام اجزای بدن در یک آن حقیقتا است و ما این قول را قبلا اشکال کردیم که از روایات زمان بدست نمی آید و آنچه از روایات بدست می آید ارتماس واحد است لذا آن دفعه در حدیث در مقابل چندین ارتماس است و غسل ارتماسی باید بک باره انجام گیرد نه چند بار پس زمان دخیل نیست و اگر با فاصله هم انجام شود اما عرفا بگویند یک بار انجام داد درست است علاوه که ارتماسی از باب تخفیف و تسهیل تشریع شده و اگر بخواهد یک زمان تمام اجزای بدن را حقیقتا زیر آب ببرد مخالف با تخفیف و تسهیل است.

قول دوم :از مشهور که ارتماس فرو بردن اعضای بدن به نحو متوالی است به طوری که عرفا بگویند جزء اول بدن با جزء آخر بدن یکباره داخل آب رفت و مؤید این قول روایت در من لا یحضره الفقیه[3] است البته مرسله است و کلمه اغتماس[4] دارد و شاید از آن استفاده کرده اند که ارتماس فرو کردن بدن متوالی در آب است اما حق این است که توالی قید زاید است چون اگر توالی لازم باشد با قول اول فرقی ندارد لذا اگر بین این اثناء حدثی از او سرزده یا موی بدن زیاد بود که یکباره آب به بدن نمی رسدباید گفت غسل باطل است چون متوالی نبوده است.

قول سوم : غسل ارتماسی یعنی نفس فرو بردن اعضا ولو در آنات متعدده است و سید ره و کاشف اللثام وجه اول را از آن دو وجه همین را قرار داده و ثمره این است که اگر حدثی سر زد غسل باطل نیست و طبق این نظریه غسل ارتماسی مرکب است و مرکبات تدریجا حاصل می شود و دفعه صدق نمی کند چون مرکب از اعضایی است مثل وضو که تدریجا حاصل می شود.

اشکال استاد: غمس همان ارتماس است و بین آنها فرق نیست گرچه در برخی از تعابیر بین شان فرق گذاشته شده که اگر آب زیاد باشد و در آن آب مکث کند در آنجا تغطی و تستر حاصل شده یعنی آب همه وجودش را فرا گرفته است اما اگر آب کثیر نباشد یا کثیر باشد و مکث نکند ارتماس می گویند و این فرق برای ما در حد یک ادعا است و دلیلی ندارد و ظاهرش این است که ارتماس در روایات همان فرو بردن کل بدن در آب است اما مساله توالی و زمان واحد قید زایده است و نیاز به دلیل دارد و شهرت هم ظنی است مضافا که منظور حدیث یک ارتماس است نه یک زمان و اغتماس و ارتماس یعنی عرفا بگویند یک بار زیر آب رفت و دفعه عقلی نیست و در مقابل دفعات نیست بلکه عرفی است.

قول چهارم : ارتماس آن پوششی است که تقارن با فرو رفتن بدن است و اول و آخر را یک پوشش حساب می کنند ولو اینکه تدریجی باشد و صاحب جواهر این را قبول دارد و لغت و موارد استعمال شاهد بر آن است لذا اگر مانعی در بدن بود و در اثنا مانع برطرف شد غسل صحیح است چون مقارن درون آب مانع برطرف شد و آب به بدن رسید.

نظر استاد : ملاک نزد ما ارتماس واحده است و یک صورت دارد و آن اینکه بدن به تدریج زیر آب برود به طوری که جزء اول و آخر را بگویند زیر آب رفته است