موضوع: كتاب الطهارة/غسل الجنابة /المسائل/ الدرس 76

( فصل فی الاغسال - هل یجب الموالاة فی الغسل ام لا ؟ - اقوال - ادله - هل یصح غسل الارتماسی تحت المیزاب ام لا ؟ - اقوال - ادله - نظر استاد )

مساله هشتم : درباره موالات و مبادرت در غسل ترتیبی است ، مساله موالات در غسل ترتیبی در اول همین فصل بحث شد که فقها فرمودند موالات لازم نیست انما الکلام در غسل مستحاضه و مسلوس و مبطون است که آیا موالات و مبادرت برای این اشخاص واجب است یا نه ؟ و مبادرت یعنی سریع غسل کند و نماز بخواند یا نه؟ سید ره و کثیری از فقها قائل به وجوب مبادرت و موالات شدند در جایی که خون استحاضه یا بول برای مسلوس یا غائط برای مبطون برای مدتی که نماز کامل بتوانند بخوانند قطع شده که اینجا باید سریع غسل انجام دهد و نماز را بخواند اما جایی که این طور نباشد و قطع نمی شود و به اندازه ای نیست که بتواند یک نماز بخواند موالات لازم نیست چون حدثی که از اینها رخ می‌دهد ناقض وضو و غسل نیست و شارع برای این عده تسهیل قائل شده است

اما بین موالات در غسل ترتیبی و غسل مستحاضه و مسلوس و مبطون فرق دارد که اگر موالات را در غسل ترتیبی واجب نمی دانیم از باب حکم وضعی است یعنی در غسل ترتیبی تتابع شرط نیست اما برای این سه نفر وجوب مبادرت تکلیفی است و مکلف هستند که بخاطر تحفظ بر نماز شان به سرعت غسل انجام بدهند و تتابع یعنی همان موالات را رعایت کنند تا حدث قبل از اتمام مقدمات سر نزند

نظر استاد : فتوا به وجوب مبادرت نمی دهیم چون خدا برای مسلوس و مبطون حدث را ناقض وضو و غسل نمی داند لذا فرق نمی کند بین اینکه قطع آن بول و غائط به حدی باشد که یک نماز بخواند یا نتواند لذا احتیاط مستحب موالات است

مساله نهم : کیفیت غسل زیر ناودانی که باران می آید است اما غسل ترتیبی جایز است چون روایات غسل ترتیبی اشاره به صب الماء دارد یعنی ریختن آب و کسی که زیر ناودان می ایستند اطلاق صب الماء بر او می شود ، اما در غسل ارتماسی دو قول است :

    1. قول اول : شیخ و علامه و شهیدین ره که جایز است چون

اولا : ارتماس صدق می کند و ارتماس یعنی آب یک باره کل بدن را فرا بگیرد

ثانیا : اطلاق روایت از فرق سر تا پا نشان می دهد که اگر آب از بالا تا پایین او را فرا بگیرد صحیح است چه ترتیبی و چه ارتماسی باشد

ثالثا : اطلاق روایاتی که به عنوان إجزاء و کفایت غسل زیر باران وارد شده است می باشد که فرمود اگر کسی زیر باران غسل کند مجزی است و مقید نکرد که زیر باران غسل ترتیبی کند و به طور مطلق فرمود أجزاءه

منها : وبإسناده عن محمد بن علي بن محبوب، عن أحمد بن محمد، عن موسى ابن القاسم، عن علي بن جعفر، عن أخيه موسى عليه السلام أنه سأله عن الرجل يجنب هل يجزيه من غسل الجنابة أن يقوم في المطر حتى يغسل رأسه و جسده، و هو يقدر على ما سوى ذلك؟ فقال: إن كان يغسله اغتساله بالماء أجزأه ذلك .[1]

منها : ورواه علي بن جعفر في كتابه مثله، وزاد إلا أنه ينبغي له أن يتمضمض ويستنشق ويمر يده على ما نالت من جسده، قال: وسألته عن الرجل تصيبه الجنابة ولا يقدر علي الماء فيصيبه المطر أيجزيه ذلك أو عليه التيمم؟ فقال: إن غسله أجزأه وإلا تيمم.[2]

قول دوم : از محقق حلی در معتبر و علامه حلی ره که زیر باران ارتماسی جایز نیست چون دلیلی بر جواز آن نداریم و از روایت صب ارتماسی بدست نمی آید و این دو صحیحه علی ابن جعفر ناظر به ارتماسی نیست و اشاره به اصل جواز غسل زیر باران دارد و در صدد بیان ارتماسی و ترتیبی نیست و اینکه امام فرمود اجزأه برای این است که سائل خیال کرد زیر باران نمی شود غسل کرد امام فرمود می شود غسل کرد مضافا که از عبارت حتی یغسل رأسه و جسده ترتیبی فهمیده می شود نه ارتماسی چون سائل پرسید که زیر باران اول سر را بشوید و بعد بدن معلوم می شود که سوال از غسل ترتیبی است و امام هم فرمودند که اگر بدن را آب فرا بگیرد کافی است و آب باران مثل بقیه آبها است

حال اگر در یک نهر بزرگی که از بالا آب روی پشت بام روی ناودان ریخته می شود که بیش از حد ناودان است و کل بدن را می گیرد غسل درست است که اینجا جمع بین هر دو قول فوق می شود اما اگر کل بدن را پوشش ندهد صحیح نیست و اصل اولی در غسل زیر ناودان ترتیبی است نه ارتماسی.