موضوع: كتاب الطهارة/غسل الجنابة /مسائل/ الدرس 80

مساله سیزدهم : نیت در صحت غسل معتبر است وقتی که جنب به سمت غسل حرکت می‌کند آن چیزی که باعث می‌شود که این فرد حرکت کند این همان نیت به حساب میاد مثل اینکه از منزل به سمت حمام می رود نه به قصد نظافت بلکه به قصد غسل می رود پس نیت لازم نیست به زبان گفته شود بلکه یک امر درونی و قلبی است پس قوه محرکه آن داعی و انگیزه بر عمل است نظیر مشرف شدن به حرم است این حرکت کردن ها اماره کاشفه است و کشف از نیت باطنی می کند و اگر از علت حرکت سوال کنید و نتواند جواب دهد معلوم می شود که نیت و قصد غسل ندارد این اماره کاشفه نیست چون غفلت داعی را از بین میبرد بله اراده تفصیلی لازم نیست که جزء جزء کارهایش را در این حمام رفتن بداند بلکه اراده اجمالی کافی است که می خواهد برود غسل کند.

مسأله چهاردهم : اگر کسی در غسل کردن شک کند چه حکمی دارد دو فرع وجود دارد:

اول : بعد از حمام رفتن شک در اصل غسل دارد که غسل کرده یا نه ؟ اینجا استصحاب عدم جاری می کند و باید غسل کند

سوال : آیا اینجا قاعده تجاوز جاری می شود ؟ خیر چون قاعده تجاوز در حین عمل و شک در صحت است مثلا در رکوع شک می کند که سوره را خوانده است یا نه؟ اما اینجا شک در اصل عمل است

دوم : کسی می داند غسل کرده لکن شک در صحت غسل دارد حکم به صحت می شود بخاطر قاعده فراغ است و مدرک قاعده فراغ روایت است

روایت : وعنه، عن صفوان، عن ابن بكير، عن محمد بن مسلم، عن أبي جعفر عليه السلام قال: كلما شككت فيه مما قد مضى فامضه كما هو.[1] ( قد مضی یعنی امضا شده است )

مساله پانزدهم : غسل می کند به اعتقاد اینکه وقت وسیع است که دو صورت دارد:

اول : کشف خلاف شد و فهمید وقت ضیق است و در وقت ضیق وظیفه جنب تیمم است اینجا مرحوم سید ره در متن تفصیل قائل شد و فرمودند اگر آن غسل را به داعی امر فعلی بیاورد به اعتقاد اینکه ایشان می خواهد نماز بخواند و برای نماز باید غسل کند و امر به نماز منجز است این غسل صحیح است اما خطای در تطبیق داشت یعنی امر به تیمم داشت اما بخاطر خطای در تطبیق غسل کرد اما بخاطر اینکه قصد امر کرد غسل او صحیح است ولی اگر غسل کرد بخاطر تقیید نه داعی و منظور از تقیید این است که غسل خود را بخاطر مقدمه صلاة و واجب غیری بجا آورد به طوری که اگر مقدمه برای نماز نبود ساعت های دیگر غسل می کرد اینجا حکم به بطلان می شود چون آنچه برای او مقدمیت داشت تیمم بود نه غسل و غسل در وقت وسیع امر دارد نه در ضیق وقت

فرق بین داعی و تقیید این است که : در داعی می خواهد با طهارت باشد و در سعه وقت غسل مستحب است و انگیزه او رسیدن به طهارت آیت و لذا قصد قربت حاصل شد چون او کون علی الطهارة را قصد کرد اما در تقیید به قید واجب غیری می آورد در حالی که واجب غیری او تیمم بود لذا حکم به بطلان می شود

اما اقوال دیگر در مساله :

قول اول از آقای خویی ره : ایشان غسل در ضیق وقت بر وجه تقیید را صحیح می داند چون وضو و غسل طبیعت واحده هستند و طبیعت واحده قابل تقیید نیست و عبادیت وضو و غسل برای این است که ذاتا مستحب است لذا اگر کسی در ضیق وقت وضو یا غسل کند بخاطر عمل به استحباب صحیح است [2]

اشکال استاد : این بحث مبنایی هست چون ایشان منکر تقیید در وضو و غسل است اما سید ره قائل به تقیید است و حق با سید ره است چون مکلف وقتی غسل می کند به نیت اینکه مقدمه نماز او باشد قطعا این غسل واجب غیری می شود نه استحباب ذاتی چون اگر به عنوان صلاة نبود چه بسا به سمت غسل نمی رفت و لذا غسل او باطل نیست