موضوع: كتاب الطهارة/غسل الجنابة /مسائل/ الدرس 84

( فصل فی الاغسال - حکم غسل ارتماسی شخص صائم و مُحرِم )

مساله بیست و دوم : در مورد روزه داری که غسل ارتماسی می کند است در اینجا از چهار جهت بحث می شود:

جهت اول : در ماه رمضان یا قضای غیر ماه رمضان یا روزه نذری اگر کسی غسل ارتماسی کند دو صورت دارد یا از روی نسیان و غفلت غسل ارتماسی کرده یا از روی علم و عمد که اینجا روزه قطعا باطل است اما آیا غسل ارتماسی صحیح هست یا نه ؟

فقها می گویند که اگر از روی نسیان و غفلت ارتماسی کرد غسل و روزه او صحیح است چون ارتماس از روی سهو و غفلت حرام نیست و ارتکاب حرام موجب بطلان می شود در صورتی که از روی علم و عمد ارتماسی کرده باشد که هم روزه و هم غسل باطل است

جهت دوم : اگر روزه واجب معین نباشد یا روزه ماه رمضان نباشد غسل صحیح است چون افطار کردن تا قبل از ظهر در روزهای غیر ماه رمضان حرام نیست لذا ملازمه ای بین بطلان روزه و غسل نیست حتی آنجایی که عمدا ارتماسی کرد اما آنجایی که سهوا بوده هر دو صحیح است

جهت سوم : در حال احرام آیا غسل ارتماسی مبطل احرام است یا نه ؟ یکی از محرمات احرام پوشاندن سر است ( تغطیة الرأس ) لذا از محرمات نفسی است نه غیری ، در جایی که از روی غفلت و سهو انجام بدهد غسل باطل نیست مثل نگاه کردن به نامحرم در نماز که نگاه به نامحرم حرمت نفسی دارد اما از مبطلات نماز نیست در اینجا هم پوشاندن سر از اسباب ابطال غسل نیست اما اگر عمدا غسل ارتماسی کند مرتکب حرام شده است و موجب بطلان غسل می شود نه احرام چون پوشاندن سر در احرام مثل بقیه محرمات احرام است و مبطل نیست بلکه کفاره دارد.

جهت چهارم : کسی که در حال روزه است اگر سرو بدن را در آب فرو کند روزه ماه رمضان باطل است و در غیر ماه رمضان اگر عمدی باشد روزه باطل می باشد. اما سوال این است که آیا زمان خروج می شود غسل ارتماسی انجام دهد یا نه ؟ سید ره فرمود صحت روزه ماه رمضان مشکل است چون ارتماس هم حدوثا و هم بقاءً حرام است یعنی حتی آنجایی هم که روزه باطل شد بازهم حرام است مثل کسی که عمدا روزه را افطار کرد حق ندارد تا غروب چیزی بخورد چون افطارهای بعدی حرام است ضمن اینکه افطار او حرام بود و مبغوض مولا بود و در روز ماه رمضان ارتماس حرام و مبغوض مولا است لذا غسل ایشان مصداق رفع حدث اکبر نمی شود.

اما در غیر روزه ماه رمضان سید ره در متن اشکال گرفت چون ارتماس مرکب از فرو کردن بدن در آب و دوم احاطه آب بر بدن است وقتی که خارج از آب می شود به او گفته نمی شود بدن در آب فرو رفته است بلکه فقط گفته می شود آب بر کل بدن احاطه دارد در عین حال غسل باطل است چون احاطه آب بر روزه دار حرام و مبغوض مولا است و مصداق واجب نیست.

اشکال استاد :

اولا : ارتماس اگر در جزء اخیر روزه باشد مثلا دو دقیقه به مغرب باقی مانده آنگاه که خارج می شود نیت غسل کند کار حرامی نکرده لذا دلیل شما ناقص است بلکه دلیل شما جنب را تشویق می کند غسل ارتماسی را انجام ندهد تا آخر وقت آنگاه نیت غسل بکند

ثانیا : خارج شدن از آب در معنای ارتماس نیست بلکه ارتماس به معنای آن است که جنب وقتی که در آب می افتد نیت غسل کند ولو اینکه خارج نشده است

ثالثا : روزه مشروط به عدم ارتماس نیست بلکه مشروط به عدم افطار است و فرض این است که ارتماس بقاءً مبطل نیست بلکه حدوثا مبطل است و کار حرامی کرده است.

رابعا : این بیان شما مخالف اطلاق قول امام علیه السلام است که فرمود اذا ارتمس فی الماء ارتماسة واحدة ، که اطلاق این است که یک ارتماس هم می تواند در حال دخول آب و هم می تواند در حال بقاء و هم در حال خروج از آب باشد لذا مانعی نیست که ما فتوا بدهیم که در حال خروج در روزه غیر ماه رمضان روزه اش صحیح است چون صدق ارتماسة واحدة می کند و حدیث هم اطلاق دارد و نگفته این ارتماسة واحدة در حال دخول آب یا مکث در آب یا در حال خروج باشد فقط یک ارتماس انجام باید بدهد