درس خارج فقه استاد مهدی احدی
97/07/07
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: كتاب الطهارة/ النجاسات/ الاول و الثاني البول و الغائط، ادله، دسته اول روايات مساله
قوله رحمه الله: فصلٌ النجاسات اثنتا عشرة الأول و الثاني البول و الغائط
نجاسات
مرحوم سيد در اين فصل 12 نجاست را بيان کرده :
1و2: بول و غائط: حيوان حرامگوشت چه انسان باشد يا غير انسان دريايي باشد يا خشکي کوچک باشد يا بزرگ.
اولين دليل در سوره نساء آيه 43 است و نيز در مائده آيه 6 ﴿وان کنتم مرضي او علی سفر او جاء احد منکم من الغائط او لامستم النساء فلم تجدوا ماء فتيمموا»﴾ اين آيه اسباب تيمم را بيان ميکند که عبارتند از: مسافرت و مرض و غائط. اين آيه دليل بر محدثيت است اول محدثيت ثابت ميشود بعد نجاست استفاده ميشود. نتيجه تابع اخس مقدمات است اخس ما اين است که نجس بود و شما مُحدِث بوديد و نياز به طهارت داريد.
غائط 3 معنا دارد: محل مطمئن مکان پائين و گود مکان مخفي و پنهان. هر سه معنا کنايه از قضاي حاجت است که محلي مطمئن و مخفي و در درون گودي هست.
ازنظر فقهي غائط در اينجا به معني تغوّط -باب تفعّل- است. شامل بول و قاذورات ميشود لذا منظور آيه اين است که اگر ادرار کرديد يا مدفوعي از شما خارج شد و آب نداشتيد تيمم کنيد پس يکي از محدثات ازنظر قرآن همين بول و غائط است البته بايد فقه مشخص کند که حدث اکبر است يا حدث اصغر است. فقه ميگويد حدث اصغر است چون ميگويد ﴿فتيمموا﴾.
روايات مساله: روايات 3 دستهاند :
دسته اول: وجوب دو بار شستن بول. اين روايات يا صحيحه اند يا حسنه مثل صحيحه محمد بن مسلم سالت عن البول يصيب الثوب فقال اغسله مرتين[1] فرمود بول را بايد دو بار بشوييد.
تقريب استدلال: براي اين امر سه وجه ميتوان در نظر گرفت:
الف: امر تعبدي باشد يعني کاري به نجاست يا عدم نجاست نداريم بلکه ميخواهيم بگوييم شستن لباس بولي واجب است.
استاد: قطعاً اين وجه بعيد است.
ب: اشاره به قَذِر بودن و پليدي بول دارد.
استاد: اين هم بعيد است چون عرف بول را قذر ميداند و نيازي به بيان شرع نبود.
ج: ارشاد به تنظيف است يعني يک امر بهداشتي را تذکر ميدهد.
استاد: اين هم بعيد است چون خارج از وظيفه شارع است. اگر شارع درباره امر بهداشتي صحبتي ميکند يک اصل هدايتي است و نه از باب وظيفه.
يک امر چهارمی هم وجود دارد: اينکه بگوييم ارشاد به نجاست بول است به شهادت اين که که در روايات بسياري آمده که ملاقي بول نجس است و ملاقي نجس هم نجس است پس منظور از اغسله مرتين ارشاد به نجاست است .
والسلام.