درس خارج فقه استاد مهدی احدی
97/07/14
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: كتاب الطهارة/النجاسات /مختار استاد در مسئله؛ رد قول مشهور
بول و غائط پرندههای حرامگوشت نجس است یا پاک؟
1) مختار استاد: پاک است.
2) نظر مشهور: نجاست
ابن ادریس ادعای اتفاق دارد «و قد اتفقنا على نجاسة ذرق غير مأكول اللحم من سائر الطيور»[1]
علامه حلی: «البول والغائط - من كل حيوان ذي نفس سائلة غير مأكول اللحم – نجسان بإجماع العلماء كافة، و للنصوص الواردة عن الأئمة عليهم السلام بغسل البول و الغائط عن المحل الذي أصاباه، و هي أكثر من أن تحصى»[2]
ابن زهره در غنیه فرمود: «و النجاسات هي:بول و خرء ما لا يؤكل لحمه بلا خلاف»[3]
صاحب جواهر فرمودند: «لكن يقوى في النظر القول بالنجاسة مطلقا كما هو خيرة الأكثر نقلا و تحصيلا، بل هو المشهور كذلك شهرة عظيمة تقرب للإجماع»[4]
شیخ طوسی «و ما لا يؤكل لحمه فبوله و روثه و ذرقه نجس»[5]
علامه حلی «و الإجماع على نجاسة بول ما لا يؤكل لحمه و روث»[6]
نظر استاد: و مما ذکرنا یظهر که فتوای مشهور قابلحل است به 4 چیز:
أولا: موثقه ابی بصیر نص است. ولی حسنه ابن سنان ظاهر است و نص بر ظاهر مقدم است.
ثانیاً: موثقه ابی بصیر مرجحات دلالی دارد مانند اصالة الطهارة اما حسنه ابن سنان ندارد.
ثالثاً: اگر به موثقه عمل نکنیم تخصیص اکثرِ قبیح لازم میآید.
رابعاً: موثقه قابل تأویل نیست اما حسنه قابل تأویل هست مالایؤکل لحمه به معنای حرامگوشت نیست بلکه به معنای ما لا یعد للاکل المتعارف است.
اما مسئله اعراض مشهور:
اولاً: معتقدیم که اعراض مشهور موثقه را از اعتبار ساقط نمیکند چون معقول نیست ما صدر تبدیل شود به ما لیس بصدور تنها فایده اعراض مشهور عمل به احتیاط است
ثانیاً: اعراض مشهور در صورتی مؤثر است که مشکل دلالی و مفهومی نباشد و حالآنکه مشکل دلالی و مفهومی است.