موضوع: كتاب الطهارة/المطهرات /غیبت مسلمان

غائب شدن مسلمان - ادامه شرایط - آیا بلوغ شرط است ؟ - اقوال - ادله - نظر استاد

شخصی مدتی غایب بود و بعد از مدتی برگشت آیا لباس و بدن و فرش منزلش و ... پاک است ؟ در حالی که ما می دانیم او بی موالات نیست وما می دانیم برخی از اشیای منزل او نجس بوده لذا در شریعت اسلام غایب شدن مسلمان را از مطهرات می دانند و عمده دلیل سیره است ، برای توضیح مساله اموری نقل شد

اما امر سوم: در غایب شدن مسلمان بلوغ شرط است یا نه ؟ مثلا غایب شدن بچه جزء مطهرات هست یا نه ؟ سه قول است :

قول اول: از صاحب عروه که ایشان بلوغ را مطابق با احتیاط می داند بعد می فرماید بله اگر ولی این صبی بداند که بدن یا لباس او نجس است بعد از غایب شدن صبی آیا طهارت را برای صبی جاری می کند در این صورت بعید نیست این اجرای آثار طهارت بر این صبی از باب مطهریت غیبیت مسلم باشد

قول دوم: بلوغ شرط نیست مرحوم صاحب جواهر[1] دارد که بل یمکن اخراج بعض المکلف من الانسان کغیر الممیز .... ، ممکن است بچه ها را داخل در مسلمان مکلف کنید و غیبت بچه مسلمان را هم در حکم خود مسلمان مطهر بدانید

اما مرحوم اقای خویی در التنقیح[2] فرمودند که بچه ها چهار دسته اند :

اول: بچه ممیزی که در تصرفاتش مستقل است که این بچه در حکم بالغ است و غیبتش مطهر است و دلیل ایشان سیره است

دوم: بچه غیر ممیزی که در تصرفاتش مستقل نیست

سوم: بچه غیر ممیز یا ممیزی که زیر نظر پدر و مادرش زندگی می کند و کاملا طهارت و نجاست آن را کنترل می کنند ، حال این صورت دوم و سوم اگر غایب شود مطهر نیست.

چهارم: بچه غیر ممیزی که همیشه تحت مکلفین بالغ است مثل ۵ ساله ها اینها هم تابع بالغند که اگر احتمال نجاست بدهیم پاک اند چون امورشان را بالغین انجام می دهند

مرحوم امام در تعلیقه بر عروه الوثقی ایشان برعکس اقای خویی فرمودند که آن قسم اول که مستقل است از مطهرات نیست و بقیه از مطهرات است ، و الحاق الممیز مطلقا لا یخلو .... و اما المستقل فلا یلحق علی الاقوی

قول سوم: شهید در ذکری که بلوغ و تکلیف شرط در مطهریت غائب شدن مسلمان است و هو المختار

دلیل استاد :

اولا: مطهریت غیبت مسلمان بر اساس قواعد ظاهریه است مثل قاعده تقدیم ظاهر بر اصل که من خودم دیدم فرش او نجس شده و اگر شک کنم استصحاب بقای نجاست دارم با این حال قاعده می گوید ظاهر حال مسلمان بر طهارت آن شیء نجس است پس ظاهر مقدم بر استصحاب بقای نجاست شد چون ظاهر اماریت دارد و مقدم بر اصل است

ثانیا: حمل فعل مسلم بر صحیح است مثل اینکه فرش را شسته درست شسته است حال این قواعد ظاهریه مخصوص بالغین است نه بچه ها وقتی این قواعد مخصوص بالغین بود باید این قاعده هم مخصوص بالغین باشد بله اگر بچه ممیز یا غیر ممیز با همه اقسام فوق با ولی خودش غایب شود آن غیبت مطهر است

ثالثا: عمده دلیل ما بر مطهریت غائب شدن مسلمان سیره است و برای ما سیره ثابت نشده که بچه ها اگر غایب شدند آنها را در حکم طهارت بدانند بلکه برعکس است و هیچ قرینه مثل خبر واحد یا لااقل شهرت فتوائیه ای نداریم بلکه برعکس داریم که معاملات و شهادت و اقرار صبی را نافذ نمی دانند