درس خارج فقه استاد مهدی احدی
1400/04/07
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: كتاب الطهارة/حكم الأواني /ادله حرمت
دو دلیل اقامه شد که از ظروف طلا و نقره حرام است برای تطهیر نجاست استفاده شود دلیل اول اجماع همه فقها بود، و
دلیل دوم روایات است که دو دسته می باشد :
دسته اول : روایاتی که نهی از ظرف طلا و نقره می کند و دسته دوم نهی از اکل و شرب از این ظروف دارد جمع بین این دو دسته ایجاب می کند که دسته اول را بر مطلق استعمال حمل شود و نهی از ظروف طلا و نقره نهی از جمیع استعمال است هر گونه استفاده از این ظرفها حرام است و اختصاصی به اکل و شرب ندارد و شاهد بر این جمع اجماع است چون فقها می گویند آبی که در درون کاسه طلا و نقره است مباح است و اکل آن حرام نیست اما گرفتن و بلند کردن این ظرف به نوعی تصرف و استعمال است و این استعمال حرام است و آشامیدن عمل شخص است و کار حرامی نکرده است لذا اجماع فقها این است که استعمال این ظرفها حرام است. [1]
مصداق چهارم : تزیین است مثلا ظرف طلا و نقره برای تزیین یا گنبد جاری کردن مساجد یا طلا و نقره که دو قول وجود دارد :
قول اول : از مشهور که حرام نیست و هو المختار که از قواعد علامه و کتب اصحاب این قول استفاده شده است چون تزیین از مصادیق استعمال نیست و انچه از روایات ناهیه استفاده شد حرمت استعمال است نه تزیین لذا مرحوم علامه حرمت تزیین را مبتنی بر حرمت حفظ و نگهداری کرد اما تزیین بدون نگهداری حرام نیست و هدف زیبا کردن منزلش می باشد
قول دوم : عده ای از بزرگان مثل مرحوم شیخ محمد حسن نجفی ره در جواهر که تزیین استعمال است و لذا حرام است و سید در عروه هم این را دارند و شاهدش این است که تزیین اعم از استعمال است و وجه اعمیت این است که این کاسه را ظرف قرار بدهد بلکه اعم است چه ظرف قرار دادن و چه زینت باشد استعمال است
مثلا برخی از فقها مانند صاحب حدائق[2] طلا کاری گنبد ائمه علیهم السلام را حرام می دانند ( و بخاطر تعظیم شعائر این حرمت برداشته می شود ) معلوم می شود که تزیین اعم از استعمال است پس بعضی جاها تزیین مصداق استعمال است که حرام است و برخی جاها مصداق استعمال نیست که حرام نیست
اما ادله قول اول :
دلیل اول : فقها از روایات ناهیه استعمال را فهمیده اند و گفته اند استعمال حرام است و بر همین اجماع دارند پس معقد اجماع استعمال است و تزیین استعمال نیست
دلیل دوم : از روایت موسی بن بکر حرمت انتفاع به ظروف طلا و نقره استفاده شد و تزیین انتفاع و بهره برداری نیست و انتفاع یک استعمال خاص است و شامل تزیین نمی شود