موضوع: المقدمة/علم الأصول / -

مقام اول بحث این بود که آیا کلیت موضوع برای هر علمی را قبول داریم یا نه ؟ ثابت شد که کلیت موضوع پذیرفته نیست چون علومی که در آن بحث می کنیم اعتباری است مثلا مباحث علم فقه و اصول که موضوعات این علم ، عرض ذاتی موضوعی نیست چون عرض ذاتی مربوط به علوم حقیقی است و در علوم اعتباری عرض ذاتی نمی آید

نظر استاد: آنچه موضوع علم را تشکیل می دهد غرض و تناسب است که غرض از علم اصول اقتدار بر استنباط احکام شرعی است طبیعتا مسائل آن هم باید همین غرض را تامین کند یا غرض از علم اصول به نظر ما حجت بر فقه است و لذا مسائل علم اصول هم حجت سازی می کند و تمایز یعنی با حجت بر فقه چه مسائلی تناسب دارد مثل امر به شیی مقتضی نهی از ضدش هست این تناسب دارد پس کلیت موضوع کل علم یبحث عن عوارضه الذاتیه را نپذیرفتیم

مقام دوم بحث : رابطه بین موضوع علم با موضوع مسائل علم چگونه است ؟ مرحوم آخوند می فرماید دو رابطه دارد ، یک : رابطه کلی و فرد ، دوم : رابطه طبیعی با فرد یعنی همانطوری که طبیعی انسان با افرادش متحد است همچنین موضوع یک علم با مسائلش متحد است

مرحوم سید حکیم در حقائق الاصول واو را عطف تفسیری گرفت که دو تا نمی شود بلکه طبیعی فرد با کلی فرد یکی است ولی بسیاری از علمای اصول واو را تنویع گرفتند که کلی و مصادیق غیر از طبیعی با افرادش است البته حق این است که دو تا باشد

سوال : چه فرقی بین این دو می باشد ؟ کلی طبیعی آن است که در خارج به وجود افرادش موجود می شود اما کلی اشاره به کلی عقلی دارد و کلی عقلی در ذهن این است .و در تعریف کلی عقلی گفتند لا یمتنع فرض صدقه علی کثیره