الموضوع: الأوامر/مقدمة الواجب /اقوال وجوب غیری/ الدرس 23

( اوامر- واجب نفسی و غیری - ثمرات مقدمه موصله بودن به نظر صاحب معالم ره )

به عقیده ما مطلق مقدمه و ذات مقدمه واجب است نه مقدمه موصله

اما ثمرات مقدمه موصله در بیان صاحب فصول ره:

    1. اول : صحت و فساد نماز مبتنی بر ذات مقدمه و مقدمه موصله است اگر کسی مبنایش این باشد که ذات مقدمه واجب است نه مقدمه موصله ؛ در باب امر به شیی که مقتضی نهی از ضد است باید قائل به فساد نماز بشود در صورتی که نماز را انجام بدهد و واجب دیگر را ترک کند اما بنابر اینکه مقدمه واجب را به عنوان ذات مقدمه واجب ندانیم بلکه به عنوان مقدمه موصوله واجب بدانیم اگر به جای ازاله نجاست از مسجد نماز بخواند این نماز صحیح است پس اثر این دو مبنا در باب اجتماع امر و نهی و امر به شیی مقتضی نهی از ضدش است ظاهر شد.

توضیح ذلک : ما باید سه امر را در نظر بگیریم.

    • اول : مقدمه واجب ؛ واجب است پس ترک نماز برای ازاله نجاست از مسجد واجب است چون ترک نماز مقدمه واجب شد و مقدمه واجب هم واجب است یا هم نماز و هم انقاذ غریق که اگر بخواهد نماز بخواند طرف غرق می شود پس ترک نماز چون مقدمه انقاذ است واجب می شود

    • دوم : امر به شیی مقتضی نهی از ضدش است یعنی اگر کسی به جای انقاذ غریق یا ازاله نجاست نماز بخواند نماز منهی عنه است چون نماز ضد ازاله و انقاذ است لذا امر به ازاله مقتضی نهی از ضدش است.

    • سوم : نهی در عبادت مفسد عبادت است لذا اگر کسی به جای ازاله نماز بخواند چون نماز منهی عنه است و نهی در نماز باعث مبطل نماز است با توجه به این امور ثمره بین مقدمه موصله و مقدمه روشن می شود کسانی که ذات و مطلق مقدمه را واجب می دانند بر اینها واجب هست که نماز را بخاطر ازاله نجاست یا انقاذ ترک کنند پس ترک نماز واجب می شود و فعل نماز منهی عنه و حرام می شود لذا اگر نماز بخواند به عنوان اینکه ضد ازاله را انجام داد و امر به شیی مقتضی نهی از ضدش است نماز باطل است اما بنابر مبنای صاحب فصول ره ترک ذات و مطلق مقدمه واجب نیست بلکه ترک خصوص مقدمه موصله واجب است چون ترک ازاله یا ترک انقاذ اعم است از اینکه نماز بخواند یا نماز نخواند و بخوابد و ... لذا ضد خاص ازاله و انقاذ؛ نماز و مطلق نماز نیست بلکه ترک نمازی که موصل باشد ؛ هست بنابراین وقتی مقدمه واجب ترک موصل شد ترک موصل نقیض فعل نیست تا اینکه ترک نماز منهی عنه شود بلکه نقیض ترک موصل عدم ترک خاص است و عدم ترک خاص نماز نیست تا منهی عنه شود و باطل شود بلکه از مقارنات است چون عدم ترک موصل یا به فعل نماز یا به فعل غیر نماز مثل نوم و اکل است و همیشه نهی و حرمت از احدی المتلازمین به متلازم آخر سرایت نمی کند چه رسد به مقارنات به این قانون می گوییم حرمت ثابته برای ضد ( یعنی عدم ترک موصل ) سرایت به نماز نمی کند و وجهی برای بطلان نماز درست نمی کند