يجب حذف همزه الوصل فی الدرج مثل همزة (ﭐلله) و(ﭐلرحمن) و(ﭐلرحيم) و (إهدنا) و نحو ذلک؛ فلو أثبتها بطلت و کذا يجب إثبات همزة القطع کهمزة (أنعمتَ) فلو حذفها حين الوصل بطلت.

علماء أدب و کلام عرب اثبات کرده اند که خلاف اين قاعده موجب لحن و غلط است و قراءة مختل می شود.

وجه اين بطلان آن است که در قراءة ملحونة اتيان مأمور به احراز نمی شود و قاعده اشتغال حکم می کند به يقين به فراغ ذمّة.

همه محشين هم در اين فتوا موافقت کرده اند غير از يک نفر از معاصرين امام& که احتياط واجب نموده است.

البته خلاف و اخلال عمدی مبطل است و أمّا السهوی فلا يوجب البطلان بل يتدارک فی محلّه.

الأحوط ترک الوقف بالحرکة و الوصل بالسکون.

مصنّف - سيد يزدی - احتياط واجب کرده اند.

عدّه ای مثل سيد خوئی فرموده اند اشکال ندارد.

عدّه ای مثل محقق حائری فرموده اند وصل به سکون مبطل و وقت به حرکت اشکال ندارد.

برخی سيد حکيم& هم بالعکس فرموده اند وقف به حرکت مبطل و وصل به سکون جائز است.

مستند عدم اخلال وصل به سکون و وقف به حرکت (فتوای سيد خوئی)

أولاً دليل بر اخلال به اين امر نداريم و عدم الدليل دليل العدم

ثانياً خطباء و أهل تکلّم عربی چنين کاری می کنند و آن را لحن نمی دانند.

و ثالثاً: رواياتی که دال به استحباب حدر در اقامه است مستلزم وصل به سکون است.

رابعاً: اگر شک در إخلال به اين امر کنيم مقتضای برائت عدم صدق مخلّ بر آن است.

البته الاحتياط حسنٌ علی کلّ حال فلذا فتوا به احتياط مستحبی خوب است.

يجب أن يعلم حرکة آخر الکلمة إذا أراد أن يقرأها بالوصل بما بعدها مثلاً إذا أراد أن لا يقف علی العاليمين و يصلها بقوله عز و جلّ الرحمن الرحيم يجب أن يعلم أنّ النون مفتوحٌ و هکذا.

نعم إذا کان يقف علی کلّ آيةٍ لا يجب عليه أن يعلم حرکة آخر الکلمة.

ظاهر اصحاب عدم الخلاف در اين مسئله است.و وجه آن هم واضح است زيرا بر عدم العلم احتمال خطا و غلط اعراب مغير مترتب است.

لا يجب أن يعرف مخارج الحروف علی طبق ما ذکره علماء التجويد بل يکفی إخراجها منها و إن لم يلتفت إليها بل لا يلزم اخراج الحرف من تلک المخارج بل المدار صدق التلفظ بذلک الحرف و إن خرج من غير المخرج الذی غيّنوه مثلاً إذا نطق بالضاد أو الظاء علی القاعدة لکن لا بما ذکروه من وجوب جعل طرف اللسان من الجانب الأيمن أو الأيسرعلی الأضراس العليا صحّ فالمناط الصدق فی عرف العرب و هکذا فی سائر الحروف فما ذکره علماء التجويد مبنیّ علی الغالب

سيبويه از نحويون گفته است مخارج حروف 16 تاست

برخی مخرج الف و همزه را يکی دانسته اند و آن را 15 تا گفته اند

برخی 14 مخرج گفته اند.

ماتن می فرمايند اتباع کيفيّت معروفه عند علماء التجويد لازم نيست و همين که أداء حروف مشتبهة بنحوی باشد که بين اين حروف عند السماع فرق گذاشته شود کافی است.

عده ای از محشين رحمهم الله هم تبعيّت از ماتن کرده اند.

البته محقّق شاهرودی می‌فرمايند فرق گذاشتن به غير کيفيت علماء تجويد خيلی بعيد است.

محقق نائينی می‌فرمايند اصلاً فرق گذاشتن بين حروف مثل ضاد و ظاء و زاء به غير کيفيت علماء تجويد محال است.