موضوع: بحث اجتماع امرونهی/قوله امر الثانی/گاهی احراز

دو جواب صاحب فصول به اشکال دوم.

الف. زمان وجوب بعد از دخول و زمان حرمت قبل از دخول است و در اینصورت اجتماع مشکل ندارد.

جواب صاحب کفایه.

اختلاف زمان در صورتی که متعلق وجوب و حرمت واحد باشد مشکل را حل نمیکند. و در مورد بحث چون متعلق وجوب و حرمت خروج بعد از دخول است پس اختلاف زمان وجوب و حرمت فایده ندارد.

ب. نهی مطلق است و جمیع اقسام تصرفی(دخولی، بقایی و خروجی) را میگیرد. ولی امر مقید به خروج بعد از دخول است. پس متعلق امر (خروج در صورت دخول) و نهی (خروج مطلق) مختلف و در نتیجه متعدد شد.

جواب شیخ.

همین خروج مقید به دخول شما مورد بحث است که شما می فرماید هم امر دارد و هم نهی.

قوله و اما القول...

دو رد نسبت به کلام میرزای قمی. که میگفت مضطرالیه (خروج) هم ماموربه است و هم منهی عنه.

۱. لازمه این حرف اجتماع امر ونهی در شی واحد به عنوان واحد است که درست نیست. چون اجتماع ضدین است.

۲. اجتماع امر و نهی از ناحیه عدم مندوحه هم باطل است. با این توضیح که خروج چون تنها راه تخلص است چون فرض این است که مندوحه ای در کار نیست، ضروری الوجود است. و امر ضروری متعلق تکلیف قرار نمیگیرد چون در تکلیف اختیار شرط است و با جبر و اضطرار نمی سازد.