موضوع: مساله اجتماع امر ونهی/تنبيهات اول/رد ميرزا قمی - قوله الامر الثانی

تنبیه دوم مساله اجتماع امر و نهی.

بنابر قول به امتناع دو دلیل بما هما حاکیان عن المناط متزاحمان هستند و لذا دو صورت دارند:

۱. گاهی احراز میشود که احدهما مناطا اقوی از دیگری است. در این صورت دلیل اقوی مقدم میشود. اگر چه دلیل دیگر اقوی سندا و یا دلالتا باشد.

۲. احراز اقواییت احدهما نمی‌شود. در این صورت دو دلیل سه حالت دارند:

- در مقام بیان حکم فعلی هستند. احکام معارضین جاری میشود

- یکی حکم فعلی میگوید دیگری اقتضایی. اخذ به حکم فعلی میشود.

- دو دلیل حکم اقتضایی را بیان میکنند. دو حکم رها و با قواعد رجوع میشود.

قوله ثم لا یخفی ان ترجیح

ترجیح احدالدلیلن بر دیگری دو صورت دارد:

۱- ترجیح در غیر مساله اجتماع امر و نهی. در این صورت ماده اجتماع از دلیل دیگر یعنی مرجوح مناطا و فعلیتا خارج میشود.

۲- گاهی ترجیح در مساله اجتماع است. در این صورت ماده اجتماع از دلیل مرجوح فعلیتا خارج میشود ولی واجد مناط دلیل مرجوح است.

با توجه به این بحث اشکال شیخ مبنی بر اینکه در صورت امتناع و ترجیح نهی در موارد عذر هم نماز صحیح نیست، چون نماز از وجوب و مصلحت خالی است، وارد نمیشود. چون نماز گرچه وجوب فعلی ندارد ولی مصلحت دارد.