موضوع: مقدمات حکمت/مطلقو مقید /مقدمات حکمت

بحث مطلق و مقید مقدمات حکمت.

اشکال. برای رفع تنافی راه دیگر وجود دارد و آن حمل امر در مقید بر استحباب است.

جواب از اشکال توسط شیخ انصاری.

حمل مشهور بهتر از حمل مستشکل است.

دلیل: حمل مستشکل تصرف در معنای مقید است. و مجاز است ولی حمل مشهور تصرف در معنای مطلق نیست بلکه تصرف در عنوان خیالی معنا و مجاز نیست.

توضیح. اعتق در اعتق رقبه صیغه امر است و حقیقت در وجوب است و ظهور در وجوب دارد و حمل بر استحباب تصرف در معنا و موضوع له است که مجاز است. ولی حمل مشهور تصرف در معنا نیست. چون رقبه در اعتق رقبه به معنای طبیعت بنده است. قید بخورد و نخورد در معنای خودش به کار رفته ولی اگر تقیید خورد از بابت تعدد دال و مدلول در معنای خودش به کار رفته و با قیدتصرف شده در یک عنوان خیالی معنا یعنی خیال شده که مولی در مقام بیان است و مرادش مطلق است و با قید فهمیده میشود که مطلق مورد نظر مولی نیست.

دو اشکال مصنف بر جواب شیخ:

۱- حمل مشهور یعنی حمل مطلق بر مقید تصرف در مطلق است چون مقید لا یکشف که مولا در مقام بیان مطلق نبوده است پس برای مطلق اطلاق حقیقی پیدا می شود به عنوان یک قانون چنان که گذشت که مراد از بیان، بیان قانونی است و مقید حقیقتاً تصرف در اطلاق حقیقی می کند.

۲- حمل مستشکل مستلزم مجازیت نیست. چون اعتق رقبه دارای افراد عرضی است. رقبه مومنه و رقبه کافره. این دو فرد وجوب تخییری دارند.

مقید یعنی اعتق رقبه مومنه یکی از افراد واجب را به خاطر وجود ملاک در آن یعنی مومنه بودن، واجب افضل قرار میدهد

نتیجه اینکه حمل مستشکل اولی از حمل مشهور است چون عدم تصرف در معناست و عدم مجازیت ولی حمل مشهور لازمه اش تصرف در معنای مطلق بود.