درس خارج اصول احمد فرخ‌فال
1400/12/16
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: خلاصة بیان مرحوم آیت الله خوئی دربارة قصد قربت عندالشّک بین واجب تعبدی و توصلی
استاد :
نکتة اول ) مرحوم آیت الله خوئی فرمودند : من و مرحوم آخوند خراسانی اتفاق نظر داریم که برائت شرعی در جائی که بین وجوب تعبدی و توصلی شک است نسبت به قصد تقرب ، جاری نمی‌شود .
... وَ الحَقُّ وفاقاً لِصَاحِبِ الکفایة ِ عَدَمُ جَرَیانِ البَرائَةِ الشَّرعیَّةِ وَ إن قُلنَا بِجَرَیانِهَا في بابِ الأقلِّ وَ الأکثر [1] ...
استاد : این صریح بیان مرحوم آیت الله خوئی است .
نکتة دوم ) را مرحوم آیت الله خوئی این‌گونه بیان می‌کنند : برائت عقلی همانطور که در أقل و أکثر ارتباطی جاری نمی‌شود ، در این‌جا هم قابل جریان نیست و نظر مرحوم آخوند هم موافق نظر بنده است .
استاد : ایشان در اقل و اکثر ارتباطی فرمود برائت شرعی هست اما در این موضوع جاری نمی‌شود زیرا این‌جا شکی در تکلیف نداریم تا مجرای برائت باشد . اما در مورد برائت عقلی می‌فرماید چه در اقل و اکثر ارتباطی و چه دراین موضوع که دربارة شک در قصد تقرب است، برائی عقلی جاری نمی‌شود . این نظر ما و مرحوم آخوند و استاد ما مرحوم نائینی (ره) است .
... أمَّا البَرائَةُ العَقلیَّةِ فَذَهَبَ صَاحبُ الکفایةِ وَ شیخنا الأستَاذ إلي عَدَمِ جَرَیانِهَا في المَقامِ وَ هو المُختَار عندهما في بابِ الأقلِّ وَ الأکثرِ الإرتباطیین [2] ...
نکتة سوم )
... وَلکنَّا قد اَثبَتنَا في مَحَلِّهِ جَریانِهَا وِفَاقاً لِشیخُنَا العَلاّمَةِ الأنصاری (ره) وَ لا فَرقَ في البابین في ذلک ، فَإن قُلنَا بِالبَرائَةِ العَقلیَّةِ هناکَ نَقولُ بهِ هنا أیضاً ...
مرحوم آیت الله خوئی می‌فرمایند : استاد ما مرحوم نائینی و مرحوم آخوندخراسانی برائت عقلی را در این‌جا مثل برائت شرعی قابل جریان نمی‌دانند و جاری نمی‌کنند ، کما این‌که در اقل و اکثر هم برائت جاری نکردند ولی بنده ( آیت الله خوئی ) این‌جا اتفاق نظر با جناب مرحوم شیخ انصاری دارم .
لذا حرف مرحوم آیت الله خوئی به تبع شیخ انصاری این است که برائت عقلی در این‌جا قابل جریان است .
ایشان در ادامه می‌فرمایند :
مگر چه فرقی بین این‌جا و اجزا و شرایط در اقل و اکثر است؟ چگونه آن‌جا برائت را جاری می‌کنند ولی این‌جا ممانعت می‌کنند؟
پس در این‌جا سه حرف از ناحیة جناب آیت الله خوئی بیان شد :
حرف اول ) عدم جریان برائت شرعیه در باب شک در مورد قصد تقرب
حرف دوم ) نظر مرحوم نائینی و آخوند خراسانی
حرف سوم ) اتفاق نظر با شیخ انصاری در جریان عقلی حکم شک در مورد قصد قربت.
