درس خارج اصول احمد فرخ‌فال
99/07/07
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: الفاظ/علم الأصول /تعریف وضع و اقسام آن
خلاصه مباحث گذشته:
بیان استاد فرخ فال : استعمال «سماع است که برویم ببینیم عرب اصیل اطلاقاتش چگونه است. یکی هم برویم ببینیم اوضاع را در وضع
مرحوم آخوند خراسانی (ره) وضع و اختصاص دادن لفظ بر معنایی{وضعته کمسرا لهذا } گلابی را وضع کردم برای این نوع میوه، اختصاص دادن لفظ کمسرا به این معنی به سبب دیگر نمی‌شود بیان کرد کمسراتعریف وضع تعیینی : یک موقع این لفظ در این معنی آن‌قدر استعمال شده که همه همان را تلفظ می‌کنند این را می‌گویند { وضع تعیینی } استعمال وابسته به سماع و لغت است. وضع نحوه اختصاص لفظ به معنای است یا تعیینی یا تعینی
تعریف وضع : وضع در حروف، در افعال، در اعلام، در اسماء مثل اسم جنس چگونه است؟ در ادامه بیان می‌کنیم.
{ حرف حاله لحرفه و اسم حاله لاسمه } در افعال – اقترن به زمان المضی فهو الماضیطرح بحث : صور چهارگانه‌ای را متصور و شبهاتی را مرحوم آخوند خراسانی (ره) بیان می‌کنند، ولی قبول ندارد و فقط طرح بحث می‌کند
صور چهارگانه :صورت اول – وضع عام، موضوع له عام = وضعت الرجل مثل اسم جنس
صورت دوم – وضع عام، موضوع له خاص = مثل وضع معانی حرفیه (حروف) که وضع آن عام است. معانی که برای آن وضع می‌شود مقید می‌شود در موضوع له و معانی که وضع می‌شود در موضوع له خاص می‌شود.
صورت سوم – وضع خاص، موضوع له خاص = مثل اعلام (وضع در عَلَم ها) مثال: وضعت زید لابنی
صورت چهارم – وضع خاص، موضوع له عام = این اصلاً در مقام تصور و احتمال عقلی و صور عقل و تصدیق متصور نمی‌شود. این بیان مرحوم آخوند خراسانی (ره) است.
