درس خارج اصول استاد قادر حیدری‌فسائی

موضوع: مباحث الفاظ/باب اوامر/خاتمه: تقسیمات واجب- تقسیم اوّل: مطلق و مشروط

تعریف دوّم از طرف سیّد عمید الدّین: المطلق ما لایتوقّف وجوبه علی امر زائد علی الامور المعتبرة فی التکلیف من العقل و العلم و البلوغ و القدرة و المشروط ما کان وجوبه موقوفا علی امر آخر ایضاً (وجوب در واجب مطلق متوقّف بر امری زائد بر امور معتبره در تکلیف یعنی علم و بلوغ و عقل و قدرت نیست ولی وجوب در واجب مشروط متوقّف بر امری زائد بر این امور است).

اشکال از طرف محقّق رشتی: درباره‌ی تکلیف در تعریف دو احتمال است.

الف: مراد از تکلیف، تکلیف در مرتبه واقع باشد. طبق این احتمال، ذکر علم بدون وجه است. چون علم شرط تکلیف در مرتبه واقع نیست.

ب: مراد از تکلیف، تکلیف در مرتبه تنجّز باشد. طبق این احتمال، ذکر بلوغ و عقل و قدرت (بناء علی کون العجز مانعا عن التکلیف فی الواقع) بدون وجه است. چون این امور شرط تنجّز تکلیف نیستند. بلکه شرط اصل تکلیف در واقع هستند.

تعریف سوّم از طرف مرحوم و محقّق خراسانی: واجب با هر چیزی که ملاحظه می‌شود، یکی از دو حالت دارد.

الف: وجوب واجب، متوقّف بر آن چیز نیست. در اینصورت، واجب مطلق است.

ب: وجوب واجب متوقّف بر آن چیز است. در اینصورت، واجب مشروط است.

بنابراین، اطلاق و اشتراط از امور اضافیّه و نسبیّه هستند.

آدرس جلسه بعد:

کفایه ج۱ ص۱۵۱. ثمّ الظاهر انّ الواجب المشروط ......... فان قلت.