درس خارج اصول استاد قادر حیدری‌فسائی

موضوع: مباحث الفاظ/باب مفاهیم/فصل اوّل: مفهوم شرط/جهت اوّل

طریق دوّم از طرف محقّق عراقی: معلّق بر شرط، مدلول مطابقی و مدلول التزامی هیئت است. (از طرفی صیغه امر از باب مثال، از مادّه و هیئت تشکیل شده است. مدلول مطابقی هیئت، نسبت طلبیّه بین طالب و مطلوب و مطلوب منه است. لازمه‌ی نسبت طلبیه، طلب است. پس مدلول التزامی هیئت، طلب خواهد بود. از طرفی دیگر در جمله‌ی شرطیّه، هیئت امر از باب مثال، با تمامی مدالیل آن معلّق بر شرط شده است. بنابراین، در جمله‌ی شرطیّه، مدلول مطابقی و مدلول التزامی هیئت معلّق بر شرط شده است) و معنای مطابقی، معنای حرفی و جزئی و مدلول التزامی، معنای اسمی و کلّی است. (اذ لا ملازمة بین خصوصیة المدلول فی الهیأة مع خصوصیّة ما یلازمه فامکن ان یکون المدلول فی الهیئة جزئیا و خاصّا و مع ذلک یکون ملزومه و هو الطلب کلّیا. نهایة الافکار ج۱ ص۴۷۷. به قرینه عبارت نهایة الافکار ج۱ ص۱۷۹ باید یکون لازمه باشد) بنابراین، معلّق بر شرط، مدلول جزئی و مدلول کلّی است. بنابراین در جمله‌ی ان جائک زید فاکرمه بر فرض مفهوم داشتن، با انتفاء شرط یعنی مجیئ، مدلول مطابقی جزئی (نسبت طلبیّه) و مدلول التزامی کلّی (طلب) منتفی می‌شود.

توجّه باشد که طریق مشهور نیز همین طریق محقّق عراقی است.