درس خارج اصول استاد قادر حیدری‌فسائی

موضوع: مباحث الفاظ/باب مطلق و مقید/فصل سوم درباره مقدمات حکمت

علاوه بر اینکه، این نظر لازمه‌اش رفع ید از ظهور بدون دلیل است. (اصالة الظّهور در مطلق به اصول و ظهورات متعدّد بحسب قیود متعدّده منحلّ می‌شود. بنابراین، بعد از صدور مقیّد منفصل اگر از مطلق بطور کلّی رفع ید شود، رفع ید از اصالة الظّهور از حیث سایر قیود است بدون دلیل. مثلاً زمانیکه مولا می‌گوید اکرم الانسان ثمّ قال لا تکرم الانسان الجاهل، الانسان در اکرم الانسان هم ظهور در انسان عالم دارد و هم ظهور در انسان جاهل. اگر بعد از ورود مقیّد منفصل یعنی لا تکرم الانسان الجاهل، از اکرم الانسان حتّی در انسان عالم رفع ید شود، رفع ید از ظهور الانسان در انسان عالم شده است بدون دلیل). و اللّازم باطل (بالضرورة). فالملزوم مثله.

نظریّه دوّم: وجود مقیّد منفصل، کاشف از عدم ورود متکلّم در مقام بیان نیست. بنابراین، تمسّک به اطلاق کلام متکلّم در سایر قیود یعنی غیر از قید مذکور در مقیّد منفصل، صحیح است. (محقّق خراسانی).

توضیح: مراد از بیان در مقدّمه دوّم از مقدّمات حکمت، بیان قانونی است. بیان قانونی یعنی مولا هنگام گفتن مطلق، در مقام جعل قانون است تا مکلّف هنگام شکّ اگر حجّتی اقوی بر خلاف مطلق پیدا نکند، به آن قانون مراجعه کند. بنابراین، اگر بعد از ورود مطلق از مولا، مقیّد منفصل از مولا صادر شود، وجود مقیّد منفصل کاشف نیست که مولا هنگام گفتن مطلق در مقام بیان نبوده است. و لذا مولا هنگام گفتن مطلق، مورد قید را هم قانوناً اراده کرده است. یعنی مورد قید تحت قانون مولا بوده است. ولی وجود مقیّد منفصل کاشف از این است که مورد قید، مراد جدّی مولا نبوده است. بنابراین، مولا نسبت به سایر قیود یعنی غیر از قید مذکور در مقیّد منفصل، در مقام بیان است و لذا در سایر قیود تمسّک به اطلاق کلام مولا می‌شود.

آدرس جلسه بعد:

کفایه ج۱ ص۳۸۷. بقی شیء و هو انّه لا یبعد ان یکون الاصل ......... فصل.