درس خارج اصول استاد قادر حیدری‌فسائی

موضوع: مباحث الفاظ/باب مطلق و مقید/فصل چهارم

دلیل دوّم: صغری: در مطلق و مقیّد منفصل، دوران بین اخذ ظهور مطلق در اطلاق و اخذ ظهور اطلاق صیغه در مقیّد در وجوب تعیینی است. (در مثل اعتق رقبة، مطلق ظهور در اطلاق دارد و مقتضای این ظهور، تخییر بین افراد و نتیجتاً اجزاء رقبه غیر مؤمنه است و در مثل اعتق رقبة مؤمنة، اطلاق صیغه امر ظهور در وجوب تعیینی متعلّق دارد و مقتضای این ظهور، تعیین و نتیجتاً عدم اجزاء رقبه غیر مؤمنه است. به علّت تنافی بین ظهور در اطلاق و ظهور در وجوب تعیینی، اخذ احدهما لازم است. در صورت اخذ ظهور مطلق در اطلاق، مقیّد حمل بر افضلیّت می‌شود و در صورت اخذ ظهور اطلاق صیغه در وجوب تعیینی، مطلق حمل بر مقیّد می‌شود).

کبری: در دوران بین اخذ ظهور مطلق در اطلاق و اخذ ظهور اطلاق صیغه در مقیّد در وجوب تعیینی، اخذ ظهور اطلاق صیغه در مقیّد در وجوب تعیینی لازم است. (ظهور امر در وجوب تعیینی اقوی از ظهور مطلق در اطلاق است و علّت اقوائیّت، اکثریّت تصرّف در مطلق از تصرّف در صیغه‌ی امر است).

نتیجه: در مطلق و مقیّد منفصل، اخذ ظهور اطلاق صیغه در مقیّد در وجوب تعیینی لازم است و مقتضای اخذ ظهور اطلاق صیغه، حمل مطلق بر مقیّد است.

اشکال از طرف محقّق خوئی:

صغری: شرط اقوائیّت ظهور صیغه از ظهور مطلق، عدم استناد ظهورین به مقدّمات حکمت است. (اگر ظهور صیغه در وجوب تعیینی مثل ظهور مطلق در اطلاق، مستند به مقدّمات حکمت باشد، هر دو ظهور در مرتبه واحده خواهند بود و هیچکدام اقوی از دیگری نیست).

کبری: عدم استناد ظهورین به مقدّمات حکمت، منتفی است. (در نظر مستدلّ، ظهور صیغه امر در وجوب تعیینی مثل ظهور مطلق در اطلاق، مستند به مقدّمات حکمت است. بنابراین، هر دو ظهور در مرتبه‌ی واحد خواهند بود).

نتیجه: شرط اقوائیّت ظهور صیغه از ظهور مطلق، منتفی است و با انتفاء شرط، اقوائیّت نیز منتفی خواهد بود. (محاضرات ج۵ ص۳۷۶).