درس خارج فقه استاد سید محسن حسینی‌فقیه
1402/07/08
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: فقه خانواده / نفقه / موارد نفقه واجب / روایات دالّه بر وجوب نفقه زوجه
کلام ما در بحث وجوب نفقه زوجه بود. ادله‌ای بیان شد و چهار آیه از آیات مربوط به بحث بیان شد و این جلسه بحث روایات است. صاحب جواهر تعبیر تواتر دارند، ولد علامه در ایضاح فوق حد تواتر می‌دانند بر اینکه نفقه همسر واجب است. در این زمینه حقیر به شش طایفه از روایات رسیدم که آیت الله مکارم از معاصرین به آن اشاره کردند.
[۲۷۷۱۴] ۱ ـ محمد بن علی بن الحسین بإسناده، عن ربعی بن عبدالله والفضیل بن یسار جمیعاً، عن أبی عبدالله علیه‌السلام فی قوله تعالی ﴿ومن قدر علیه رزقه فلینفق مما آتاه الله [1] ﴾) قال: إن أنفق علیها ما یقیم ظهرها مع کسوة وإلا فرق بینهما.[2]
از نام گذاری باب مشخص می‌شود شیخ حر زوجه را دائم می‌داند که نفقه بر وی واجب شود.
راوی روایت شیخ صدوق است (محمدین ثلاثه اول شامل کلینی و طوسی و صدوق می‌شوند). مرحوم صدوق و شیخ طوسی کلمه باسناده را بیان و سند را اختصاراً حذف کردند و این اسنادها را در مشیخه ذکر کردند.
جمیعاً: ربعی و فضیل هر دو از امام علیه السلام نقل کردند.
فرق: اگر مجهول خوانده شود به حاکم شرع نیز شاید اشاره داشته باشد.
[۲۷۷۱۹] ۶ ـ وعنه، عن ابن عبد الجبار أو غیره، عن ابن فضال، عن غالب بن عثمان عن روح بن عبد الرحیم قال: قلت لابی عبدالله علیه‌السلام : قوله عز وجل: ومن قدر علیه رزقه فلینفق مما آتاه الله ؟ قال: إذا أنفق علیها ما یقیم ظهرها مع کسوة وإلا فرق بینهما.[3]
عنه: مراد کلینی است.
غیره: سند را مرسله می‌کند.
برای بنده وثاقت این سند محرز نیست.
[۲۷۷۲۵] ۱۲ ـ علی بن إبراهیم فی (تفسیره): عن أحمد بن إدریس، عن أحمد بن محمد، عن الحسین بن سعید، عن النضر بن سوئد، عن عاصم بن حمید، عن أبی بصیر، عن أبی عبدالله علیه‌السلام فی قول الله عز وجل: ( ومن قدر علیه رزقه فلینفق مما آتاه الله قال: إذا أنفق الرجل علی امرأته ما یقیم ظهرها مع الکسوة وإلا فرق بینهما.[4]
تفسیر علی بن ابراهیم در نظر ما موید است.
احمد ابن محمد ابن عیسی: ثقه، حسین بن سعید: ثقه، نضر بن سوئد: ثقه، عاصم: ثقه و ابی بصیر هم ثقه؛ سند مشکلی ندارد.
[۲۷۷۲۶] ۱۳ ـ العیاشی فی (تفسیره): عن أبی القاسم الفارسی قال: قلت للرضا علیه‌السلام : جعلت فداک، إن الله یقول فی کتابه: ( ﴿فإمساک بمعروف أو تسریح باحسان ﴾[5] وما یعنی بذلک؟ فقال: أما الامساک بالمعروف فکف الاذی وإحباء النفقة، وأما التسریح باحسان فالطلاق علی ما نزل به الکتاب.[6]
تفسیر عیاشی هم نهایتاً موید است.
سند تا ابی القاسم فارسی مشخص نیست.
احباء: بخشش و اهدا
