درس خارج فقه استاد سید محسن حسینیفقیه
1402/07/18
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: فقه خانواده / نفقه / موارد نفقه واجب / بررسی شروط وجوب نفقه / شرط اول: عقد دائم
کلام ما در این بود که شرط وجوب نفقه زوجه دوام عقد است یا خیر؟
اجماع و عدهای از روایات بیان شد.
[۲۶۴۰۷] ۲ ـ وعنه، عن أحمد بن إسحاق، عن سعدان بن مسلم، عن عبید بن زرارة، عن أبیه، عن أبی عبدالله علیهالسلام قال: ذکرت له المتعة، أهی من الاربع؟ فقال: تزوج منهن ألفا فانهن مستأجرات.[1]
احمد بن اسحاق: شخصیتی که قبر ایشان در سر پل ذهاب است.
سند صحیح است.
اربع: محدودیت ازدواج دائم. زن در عقد متعه مستاجره است (و در استیجار بیان خواهد شد که اجیر نفقه ندارد) این روایات صغری را ثابت میکند.
[۲۶۴۰۹] ۴ ـ وعنه، عن أحمد، عن الحسین بن سعید ومحمد بن خالد، عن القاسم بن عروة، عن عبد الحمید، عن محمد بن مسلم، عن أبی جعفر (علیه السلام)، فی المتعة: لیست من الاربع لانها لا تطلق ولا ترث وإنما هی مستأجرة.[2]
[۲۶۴۱۹] ۱۴ ـ العیاشی فی (تفسیره): عن عبد السلام، عن أبی عبدالله علیهالسلام قال: قلت له: ما تقول فی المتعة؟ قال: قول الله: ﴿فما استمتعتم به منهن فآتوهن أجورهن فریضة ﴾إلی أجل مسمی ﴿ولا جناح علیکم فیما تراضیتم به من بعد الفریضه[3] ) قال: قلت: جعلت فداک، أهی من الاربع؟ قال: لیست من الاربع إنما هی إجارة، الحدیث.[4]
تفسیر عیاشی موید است.
اجورهن: به عنوان اجیر باید مزد او پرداخت شود. و مراد از الی اجل مسمی نفقه نیست.
آیت الله مکارم در انوار الفقاهه صفحه 437: حکمت وجوب نفقه در متعه جاری نیست، چون متعه برای رفع حاجت جنسی است نه برای تشکیل خانواده.[5]
اشکال استاد: بسیاری از موارد بخاطر حاجت جنسی نیست، و بسیاری از موارد برای تشکیل خانواده است و چرا وقتی برای حاجت جنسی وقتی هست، نفقه واجب نیست؟
مشهور قائل به وجوب نفقه هستند تا وقتی در عده باشد.
دلیل اول اجماع
کشف اللثام جلد 7 صفحه 580[6]
ریاض جلد 7 صفحه 261
جواهر جلد 31 صفحه 316[7]
[۲۷۷۳۹] ۱ ـ محمد بن یعقوب عن محمد بن یحیی، عن أحمد بن محمد، عن ابن محبوب، عن سعد بن أبی خلف قال: سألت أبا الحسن موسی علیهالسلام عن شیء من الطلاق فقال: إذا طلق الرجل امرأته طلاقا لا یملک فیه الرجعة فقد بانت منه ساعة طلقها وملکت نفسها ولا سبیل له علیها وتعتد حیث شاءت ولا نفقة لها، قال: قلت: ألیس الله یقول: ﴿لا تخرجوهن من بیوتهن ولا یخرجن ﴾[8] قال: فقال: إنما عنی بذلک آلتی تطلق تطلیقة بعد تطلیقة فتلک آلتی لا تخرج ولا تخرج حتی تطلق الثالثة فإذا طلقت الثالثة فقد بانت منه ولا نفقة لها، والمرأة آلتی یطلقها الرجل تطلیقة ثم یدعها حتی یخلو أجلها فهذه أیضا تقعد فی منزل زوجها ولها النفقة والسکنی حتی تنقضی عدتها.[9]
احمد بن محمد بن عیسی شیخ القمیین که برقی را از قم اخراج کرد که چرا گاهی از ضعاف نقل حدیث میکند و سپس بعداً اعتذار جست و ایشان را دعوت کرد به قم.