درس خارج فقه استاد سید محسن حسینی‌فقیه

در دو مورد اخیر نفقه ندارند، و لو حامل است ولی عقد موقت است.

آیت الله فاضل می‌فرمایند اگر حامله باشد و در حباله نکاح بود، نفقه نداشت در حالی که عقدش موهوبه یا منقضی شده پس به طریق اولی نفقه ندارد.[1]

پس مطلق عقد منقطع مطلقاً نفقه نداشت پس موهوبه به طریق اولی نفقه ندارد.

اگر این اولویت را نپذیرفتید: برائت ذمه شوهر نسبت به نفقه همسر منقطعه جاری می‌شود.

بیان استاد: اگر در حباله عقد موقت است و حامله نفقه نباشد، در عده عقد موقت هم نفقه ندارد.

زوجه دائمی که زوج آن فوت شده و حامله است.

محقق در شرایع: دو روایت در بحث وجود دارد و مشهورتر این روایات عدم نفقه است و قول دیگر نفقه همسر از سهم الارث فرزند باید داده شود (و اگر ارثی نداشت بر گردن حاکم است).

[۲۷۷۵۰] ۱ ـ محمد بن یعقوب، عن علی بن إبراهیم، عن أبیه، عن ابن أبی عمیر، عن حماد، عن الحلبی، عن أبی عبدالله علیه‌السلام ، أنه قال فی الحبلی المتوفی عنها زوج‌ها أنه لا نفقة لها.[2]

[۲۷۷۵۱] ۲ ـ وعن محمد بن یحیی، عن أحمد بن محمد، عن محمد بن إسماعیل عن محمد بن الفضیل، عن أبی الصباح الکنانی، عن أبی عبدالله علیه‌السلام فی المرأة الحامل المتوفی عنها زوج‌ها، هل لها نفقة؟ قال: لا.[3]

[۲۷۷۵۲] ۳ ـ وعن عدة من أصحابنا، عن سهل بن زیاد، عن ابن أبی نصر، عن مثنی الحناط، عن زرارة، عن أبی عبدالله علیه‌السلام فی المرأة المتوفی عنها زوج‌ها، هل لها نفقة؟ فقال: لا.[4]

[۲۷۷۵۶] ۷ ـ وبإسناده عن أحمد بن محمد بن عیسی، عن الحسن بن علی بن فضال، عن المفضل بن صالح، عن زید أبی أسامة قال: سألت أبا عبدالله علیه‌السلام عن الحبلی المتوفی عنها زوج‌ها هل لها نفقة؟ قال: لا.[5]

پس نفقه برای زوجه حبلی متوفی زوجها نیست.

روایت سوم مطلق است شامل حامله هم می‌شود.

روایات دیگری که می‌گوید از مال زوج باید نفقه‌اش داده شود.

[۲۷۷۵۸] ۲ ـ محمد بن الحسن بإسناده عن محمد بن علی بن محبوب، عن أحمد بن محمد عن البرقی، عن عبدالله بن المغیرة، عن السکونی، عن جعفر، عن أبیه، عن علی علیهم‌السلام قال: نفقة الحامل المتوفی عنها زوج‌ها من جمیع المال حتی تضع.[6]

من جمیع المال: از مجموعه ما ترک نه از ثلث و حق فرزند و ماسوای آن.

روایت ابی الصباح کنانی

[۲۷۷۵۷] ۱ ـ محمد بن یعقوب، عن محمد بن یحیی، عن أحمد بن محمد، عن محمد بن إسماعیل بن بزیع، عن محمد بن الفضیل، عن أبی الصباح الکنانی، عن أبی عبدالله علیه‌السلام قال: المرأة الحبلی المتوفی عنها زوج‌ها ینفق علیها من مال ولدها الذی فی بطنها.[7]

صاحب جواهر فرمودند و لو روایت اول صحیحه است اما مشکل دارد؛ محمد بن فضیل مشترک بین چند نفر است که برخی غیر ثقه هستند بعلاوه اینکه ابی الصباح کنانی دو روایت دارد؛ سؤال در روایت اول در مورد مطلق نفقه است و نفقه در آن روایت نفی شده است پس چگونه با این روایت که دال بر وجوب نفقه است جمع شود؟ (محل تعارض است و قابل جمع نیست) پس خانم نفقه ندارد.

استاد: بله روایت از مال ولد و جمیع مال با عدم نفقه معارضه می‌کند و خود این دو روایت هم معارضه دارند.