درس خارج فقه استاد سید محسن حسینی‌فقیه

موضوع: فقه خانواده / نفقه / موارد نفقه واجب / بررسی شروط وجوب نفقه / شرط اول: عقد دائم / وجوه جمع روایات در نفقه حامل متوفی عنها زوجها

کلام ما در جمع بندی روایات در مورد حامله متوفی عنها زوج‌ها بود روایات اشاره شد و امروز جمع بندی می‌کنیم.

دسته بندی نهایی:

نوع اول روایات: المتوفی عنها زوج‌ها

نوع دوم روایات: الحامل المتوفی عنها زوج‌ها

در مورد نوع دوم سه روایت وجود دارد: صحیحه حلبی، روایت ابوالصبح کنانی و روایت زید.

دسته دوم از مال ولد نفقه را می‌داند که قول اشهر قدماست و روایت دیگر از مال زوج بیان می‌کند و آن روایت سکونی بود.

روایات نوع اول: قید حامل ندارد: دو گروه روایت دارد: روایت زراره (لا نفقه لها)، و روایت دیگر از مال زوج می‌داند (صحیحه محمد بن مسلم).

کیفیت جمع (تمرین وجه جمع روایات در مقام استنباط)

در ادامه نکاتی از بیانات فضلای بحث با استاد ارائه می‌شود

1. نفقه ندارد مقدم می‌شود: مطابق اصل است و روایات بیشتری دارد ولی چون قول متأخرین است از این جهت مرجوح است.

2. عدم نفقه شاید ناظر به عدم نفقه از مال زوج است و بر نفقه بر مال زوج مقدم می‌شود، و عدم نفقه از مال زوج با نفقه از مال ولد جمع می‌شود (عدم نفقه را ناظر به عدم نفقه از مال زوج بدانیم).

و در این وجه جمع اشهر قول قدما و اشهر متأخرین جمع شده.

3. دو روایت ابوالصباح کنانی تساقط کند ولی مانعی ندارد حضرت در مجلسی نفی نفقه کنند و در یک مجلس بگویند الا از مال ولد.

اگر انصراف عدم نفقه را به عدم نفقه مال زوج نپذیریم و اطلاق آن را قوی بدانیم:

4. من مال الولد قوی‌تر است (صحیحه است و اشهر قدمایی است) و اطلاق عدم نفقه را تقیید میزند. و نتیجه این وجه جمع من مال الولد می‌شود.

5. اگر ابتداء روایت عدم نفقه را با انفاق از مال ولد تقیید بزنیم، روایت مقید (نفقه من مال الولد) با نفقه از مال زوج تعارض می‌کند و نفقه از مال ولد اقوی است و در نتیجه از مال زوج ندارد و با دو راه حل قبلی یکی شد.