درس خارج فقه استاد سید محسن حسینی‌فقیه

موضوع: فقه خانواده / نفقه / موارد نفقه واجب / بررسی شروط وجوب نفقه / تمتع قبل از دریافت مهریه / ادله جواز

کلام در این بود که دخول قبل از اعطاء مهر جایز است یا نه؟

تتمه دلالت حدیث اول باب هشتم

فَقَالَ یقَدِّمُ إِلَیهَا مَا قَلَّ أَوْ کثُرَ إِلَّا أَنْ یکونَ لَهُ وَفَاءٌ مِنْ عَرَضٍ إِنْ حَدَثَ بِهِ حَدَثٌ أُدِّی عَنْهُ فَلَا بَأْ

صدر پاسخ حضرت دال بر منع از دخول است ولی استثنائی حضرت انجام می‌دهند: الا اینکه برای زوجه وفاء در عرض و دینی بر ذمه شوهر باشد، ذمه‌ای که اگر اتفاقی برای شوهر اتفاق بیفتد و از دنیا برود باید این مهر و دین از جانب زوج مرحوم پرداخت شود (قبل از ارث باید جدا شود).

ما از این روایت استفاده می‌کنیم با یک شرط و قید دخول بدون اعطاء شیء اشکال ندارد، اگر مهریه دینی بر گردن زوج باشد.

سؤال: مگر خود مهریه از اول دین بر گردن زوج نیست تا پس از دخول بر ذمه او ثابت شود؟

حدیث سوم

27031- 3-[1] وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یحْیی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یحْیی عَنْ غِیاثِ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی الرَّجُلِ یتَزَوَّجُ بِعَاجِلٍ وَ آجِلٍ قَالَ الْآجِلُ إِلَی مَوْتٍ أَوْ فُرْقَة.[2]

از نظر سند: کلینی از محمد بن یحیی العطار امامی ثقه از احمد بن محمد بن عیسی شیخ القمیین از محمد بن یحیی خزاز امامی ثقه از غیاث ابن ابراهیم تمیمی امامی ثقه از امام صادق علیه السلام که صحیح است.

عاجل: مهر نقد؛ و آجل: مهر مدت دارد و یا اینکه بخشی از مهر را نقد بدهد و بخش دیگر از مهر را مدت دار بدهد. و حضرت مهر مدت دار را موکول می‌کنند به مرگ زوج یا حین طلاق.

محل استشهاد: اگر آجل بود تا آخر عمر یا طلاق مهلت دارد پس به طریق اولی تا موت و یا طلاق بار ها دخول صورت می‌گیرد پس دخول بدون پرداخت مهر جایز است.

روایت چهارم

27032- 4-[3] وَ عَنْهُ عَنْ أَحْمَدَ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنِ ابْنِ بُکیرٍ عَنْ عُبَیدِ بْنِ زُرَارَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی الرَّجُلِ یدْخُلُ بِالْمَرْأَةِ ثُمَّ تَدَّعِی عَلَیهِ مَهْرَهَا فَقَالَ إِذَا دَخَلَ بِهَا فَقَدْ هَدَمَ الْعَاجِلَ.[4]

أَقُولُ: یأْتِی الْوَجْهُ فِی مِثْلِه.

حدیث از نظر سندی به خاطر ابن فضال موثقه است و ابن بکیر هم نوه برادر زراره است که ایشان هم امامی نیست ولی ثقه است.

عنه ابتدا از محمد بن یحیی است.

حضرت فرمودند: پس از دخول مهریه عاجل منهدم شده است و آجلا بر ذمه زوج آمده است. پس زوجه می‌توانست که قبل از دخول درخواست مهریه کند و اگر ادعا می‌کرد مهریه عاجل فعلیت پیدا می‌کرد و وجوب پرداخت داشت و اگر مهر عاجل را نمی‌داد می‌توانست مانع دخول شود ولی صریح در دلالت مطلوب نیست.

حدیث پنجم

27033- 5-[5] وَ عَنْ عَلِی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ صَالِحِ بْنِ أَبِی حَمَّادٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنِ ابْنِ بُکیرٍ عَنْ عُبَیدِ بْنِ زُرَارَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: دُخُولُ الرَّجُلِ عَلَی الْمَرْأَةِ یهْدِمُ الْعَاجِلَ.[6]

مرحوم کلینی از علی بن محمد علان کلینی (امامی ثقه) عن صالح بن ابی حماد رازی ابوالخیر (ثقه امامی) از ابن فضال (ثقه غیر امامی) از ابن بکیر (ثقه غیر امامی) از عبید ابن زراره که موثقه است.

یهدم العاجل یعنی دخول مهریه عاجل را از بین می‌برد. پس اگر خانم بخواهد می‌تواند مانع دخول شود.