درس خارج فقه استاد سید محسن حسینی‌فقیه

موضوع: حجاب بانوان / بررسی ادله جواز الزام حکومت اسلامی بر حجاب / بررسی فهرست ادله جواز الزام

سخن ما در ادله قائلان الزام در حجاب بود. در جلسات گذشته به یکی از ادله از امر به معروف و نهی از منکر متعرض شدیم. شاید بشود گفت که ما از تمام ادله الزام به صورت واضح استفاده نشد و این آخرین جلسه از مباحث الزام در حجاب است لذا فهرستی از تمام ابحاث ارائه می‌دهیم.

اولین دلیلی که ما به آن متعرض شدیم اجماع بود که گفتیم علاوه بر مدرکی بودن، سخن گفتن در مورد اجماع اول کلام است.

دلیل دوم دلیل سیره معصوم بود که ما جواب دادیم درست است که معصوم (علیه السلام) مخالفان را تعزیر می‌کردند، اما جوازی بر تعزیر در سایر موارد نیست. به علاوه اینکه آیا می‌توانیم هر چه معصوم (علیه السلام) انجام داد ما هم انجام دهیم؟! که مقدمات تحصیل نخواهد شد.

دلیل سوم اهتمام اسلام در حفظ نظام اجتماعی؛ جواب داده شد که دلیل شما نخست از مدعا است. یعنی اول اثبات کنید که اسلام در همه جا عقوبت داشته بعد چه کسی گفته که بی حجابی مخل نظام اجتماعی است؟

دلیل چهارم اهتمام اسلام در تحقق اهدافش است که یکی از احکام حکم حجاب می‌باشد و باید اهتمام کرد. گفتیم یقین هم همین طور است اما آیا راجع به احکام جاری شود یا خیر؟ باید زمینه سازی کنیم که ما موارد فراوان داریم بر خلاف این‌ها سخن شما خوب است اما مدعای شما را اثبات نمی‌کند.

دلیل بعدی قاعده لطف بود که اقتضا می‌کرد دولت اسلامی زمینه انجام واجبات و ترک محرمات را فراهم کند که دولت اسلامی وظیفه‌اش همین بود آیا قاعده لطف اقتضا می‌کند که به اجبار چنین باید کرد یا خیر دلیل بعدی فلسفه وجود حکومت دینی این است که در جامعه احکام را رواج دهند و با منکر مقابله کند.

بله درست است آیا از این‌ها اجبار و الزام هم برداشته شود یا خیر دلیل بعدی قاعده العقوبة لکل ذنب است که ما استفاده کردیم و بحث آن را مطرح کردیم.

دلیل پنجم قیاس اولویت بود. در بعضی از گناهان تعزیر بیان شده است که در ما نحن فیه همچنین است که ما چنین قیاسی را قبول نداریم. به این دلیل که این گناهانی که تعزیر در آنها بیان شده در بحث استمنا می‌باشد. دوما شما اولویت را چگونه به دست آورده‌اید؟

دلیل ششم الغاء خصوصیت از موارد منصوصه بود که موارد آن بیان گردید.

دلیل هفتم ادله نهی از منکر بود که خوانده شد.

دلیل هشتم اولویت احکام الزامیه نسبت به غیر از احکام الزامی بود که بیان شد.

دلیل نهم اولویت احکام توصلی از احکام تعبدیه بود.

دلیل دهم اولویت احکام اجتماعی از شخصیه بود.

دلیل یازدهم تأمین حقوق مردم بود که باید حقوق مردم لحاظ می‌شد.

دلیل دوازدهم سیره عقلایه بود که وقتی ما مراجعه می‌کنیم می‌فهمیم که در بحث حجاب یک سری نکات ظریفی است که اگر رعایت نشود موجب افساد جامعه می‌شود.

دلیل سیزدهم اطلاقات ادله احکام فردی و اجتماعی بود.

دلیل چهاردهم قاعده الحدود حاکم در نظام عقوبات بود.

دلیلی باقی می‌ماند که صلاحیت‌ها و جایگاه ولی فقیه در تنفیذ احکام است، که اگر کسی قائل شود ولی فقیه چنین اختیاری دارد تابع ادله خودش است که سر جای خودش بحث خواهد شد. لذا با فراغ از بحث صلاحیت‌های ولی فقیه، دلیل واضح دیگری برای اثبات جواز الزام نیست.