موضوع: بحث الفاظ/مسألة الضّد /المراد من الاقتضاء والضد

مسألة الضد:

نکات:

1. نظر مصنف: امر به شیء مقتضی نهی از حرمت ضد خاص (امر وجودی) و ضد عام (ترک فعل ، امر عدمی) را ندارد. و این مسئله از صغریات مقدمه واجب است و بخاطر اهمیت آن جداگانه بحث شده است.

2. مراد از اقتضاء هم شامل عینیت و تطابق است، و هم جزئیت و تضمّن ، وهم شامل لزوم چه از جهت تلازم بین دو ضد و چه از جهت مقدمه بودن یکی برای دیگری.

3. مراد از ضد مطلق معاند و منافی است.

نظریات دیگر اصولیون:

    1. مصنف و جمهورمعتزله و اشاعره:

اقتضاء ندارد.

    2. شیخ طوسی:

أمر به شیء عین نهی از ضد آن است.

    3. صاحب معالم:

أمر به شیء متضمن نهی از ترک آن است.

    4. به دلالت التزامی لفظیه، دلالت بر نهی از ضد هست.

    5. به دلالت عقلیه، دللت بر نهی از ضد هست.