موضوع: كتاب الخمس/مستحقين الخمس /روایات اخبار تحلیل

چهاردهمین روایت از اخبار تحلیل: «ما عن العسكري عليه السلام في (تفسيره) عن آبائه عن أمير المؤمنين عليهم السلام إنه قال لرسول الله صلى الله عليه وآله وسلم: قد علمت يا رسول الله إنه سيكون بعدك ملك عضوض وجبر فيستولى على خمسي من السبي والغنائم، ويبيعونه فلا يحل لمشتريه، لأن نصيبي فيه، فقد وهبت نصيبي منه لكل من ملك شيئا من ذلك من شيعتي لتحل لهم منافعهم من مأكل ومشرب، ولتطيب مواليدهم ولا يكون أولادهم أولاد حرام، قال رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم: ما تصدق أحد أفضل من صدقتك، وقد تبعك رسول الله صلى الله عليه وآله في فعلك أحل الشيعة كل ما كان فيه من غنيمة وبيع من نصيبه على واحد من شيعتي، ولا أحلها أنا ولا أنت لغيرهم[1] ».

مرحوم آقای صافی رحمت الله علیه می‌فرماید در این روایت هم به وضوح دلالت دارد به مواردی که از طرف غاصبین چیزی به شیعه رسیده است که هم آقا رسول الله و هم آقا امیرالمومنین آن موارد را برای شیعیانشان حلال کرده‌اند بنابراین این روایت هم ربطی به مدعی ندارد.

پانزدهمین روایت از اخبار تحلیل: «ما رواها عیسی بن المصطفاد عن موسی بن جعفر علیهماالسلام عن ابیه علیه‌السلام أن رسول الله صل الله علیه و آله وسلم قال لأبیذر و سلمان و المقداد أشهدونی علی انفسکم بشهادة عن لا‌اله‌الاالله (الی أن قال) و أن علی بن ابی طالب وصیُ محمد و أمیرالمومنین و أن طاعتَه طاعة الله و رسوله و الائمة من ولده و أن مودة اهل بیته واجبة مفروضة علی کل مومن و مومنة مع إقام الصلاة لوقتها و إخراج الزکاة من حِلها و وضعِها فی اهلها و اخراج الخُمُس من کل ما یملکه أحدٌ من الناس حتی یرفعه الی ولی المومنین و امیرهم و من بعده من الائمة من ولده فمن عجز و لم یقدر الا علی الیسیر من المال فلیدفع ذلک الی الضعفا من اهل بیتی من ولد الائمه فمن لم یقدر علی ذلک فلشیعتهم مِن مَن لایاکل بهم الناس و لا یرید بهم الا الله (الی أن قال) فهذه شروط الاسلام و ما بقی اکثر[2] »

مرحوم آقای صافی می‌فرماید: این روایت که اصلاً و اساساً برضد ادعای مذکور است چراکه دلالت بر وجوب إخراج خمس دارد نه دلالت بر تحلیل خمس.

شانزدهمین روایت از اخبار تحلیل: « ما رواها العیاشی فی تفسیره عن فیض بن أبی شیبة عن رجلٍ عن أبی عبدالله علیه‌السلام قال: إن أشد ما فیه الناس یوم القیامة إذا قام صاحب الخمس فقال یا رب خمسی و ان شیعتنا من ذلک فی حل[3] »

مرحوم آقای صافی می‌فرماید: اولا این روایت ضعیف السند است چون مرسله است پس اصلاً قابل تمسک نیست

ثانیاً نهایت مدلول این روایت این است که شیعیان در روز قیامت راحت هستند و در امان می‌باشند لکن این سوال مطرح است که منشأ و علت راحتی شیعیان در آن روز چیست؟

۱. یک احتمال اینست که چون شیعه در دنیا خمس بر او حلال شده بود پس در قیامت هم در راحتی و امان است.

۲. ولی یک احتمال دیگر است که عبارتست از اینکه چون شیعه در دنیا وظیفه‌اش را درست انجام داده و خمس را پرداخت کرده است و به صاحبان حق هم تحویل داده است، پس از این جهت در قیامت در امان می‌باشد، خلاصه اینکه این روایت ذو احتمالین می‌باشد بنابراین قدرت اثبات مدعی را ندارد.