موضوع: فقه الاسره/نکاح /تقیید و تخصیص حکم استحباب تکثیر نسل

سوال : آیا حکم به استحباب تکثیر نسل در روایات مذکور ، مقید به قیدی شده است یا خیر؟

پاسخ : مقصود شما از این تقیید چه نوع قیدی می باشد؟

الف ) اگر مقصود شما از این قید ، قیود عامه است (مثل قاعده لاحرج) این امر واضح و طبیعی ست یعنی حتما آن حکم استحباب تکثیر نسل به وسیله این قاعده لا حرج ، تقیید می خورد چرا که همیشه و همه جا عناوین ثانویه ، بر عناوین اولیه البته بر اساس شرائط خودشان مقدم می شده اند (مثل وجوب صومو حرجی بودن آن برای زید)

بنابراین در اینجا هم اگر تکثیر نسل مستلزم حرج بوده باشد ، قهرا آن استحباب به این لاحرج تقیید خورده و قاعده لاحرج مقدم خواهد بود.

ب ) و اما اگر مقصود شما از قید ، قیود خاصه باشد مثل صالح بودن نسل کما فی قوله علیه السلام :

عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‌ مِنْ‌ سَعَادَةِ الرَّجُلِ‌ الْوَلَدُ الصَّالِحُ.[1]

یعنی در مقایسه بین این روایت و روایات قبلی که دال بر تکثیر نسل بود ، بخواهید نتیجه بگیرید که آن روایات مطلق بود و این روایت مقید به قید صالح است پس قهرا آن روایات مطلق به وسیله این روایت که مقید است ، تقیید می خورد.

(اگر مقصود شما از قید خاص این ادعا و این استدلال بوده باشد) خیر باطل است و قطعا آن روایات باب تکثیر نسل هر چند که مطلق هستند ولی با این روایت قابل تقیید نیستند چون هر دو دسته مثبِتین می باشند و طبق قاعده جمع می شوند نه آنکه تقیید حاصل شود.

برای جمع این دو دسته از روایات دو روش وجود دارد.

روش اول : این دو دسته روایات را از باب تعدد مطلوب بدانیم یعنی نفس تکثیر نسل یک مطلوب است در مقابل سائر امم

و نسل صالح و تربیت شده یک مطلوب مستقل علی حده می باشد.

روش دوم : یا اینکه آنها را حمل بر اختلاف رتبه استحبابی شان بکنیم یعنی بگوییم نفس تکثیر نسل یک مستحب است البته در رتبه معمولی (مثلا) ؛ ولی نسل صالح و تربیت شده مستحب بالاتر و در رتبه شدیدتر آن می باشد.

علی ایّ حال آنچه که در اینجا برای ما مهم است اینست که در اینجا هیچ وجهی برای تقیید وجود ندارد.