همانطور که روشن است و ملاحظه می فرمایید در این آیه کریمه خدای متعال دستور می دهد که افرادی که سوگند میخورند با زنان خود همبستر نشوند تا چهارماه مهلت دارند تکلیف زن را روشن کنند به اینکه :

الف ) یا باید از سوگند خود برگردند و با همسر خود معاشرت و مجامعت داشته باشند.

ب ) و یا آنکه رسما او را طلاق دهند تا از این بلاتکلیفی خلاص شود .

حال اگر مردی گزینه اول را انتخاب کرد و از سوگند خود برگشت ، طبق وعده الهی مورد غفران و رحمت الهی واقع می شود و شکستن این سوگند (با توجه به اینکه ما این سوگند را محقق شده فرض کردیم) گناهی ندارد و مورد رضای الهی است.

البته لا یخفی که تعبیر غفور رحیم دلالت دارد بر حرمت تکلیفی ایلا

چرا که کاشف از آن است که اگر شخص فئ نداشته باشد و از سوگندش بر نگردد ، مشمول غفران و رحمت الهی نیست که این قهرا دلالت بر حرمت آن فعل می کند.

و اما نسبت به حنث قسم در اینجا هرچند که مورد رضای الهی ست و گناهی ندارد لکن مشهور فقهای شیعه و حتی اهل تسنن قائل شدند در عین حال که حرمت برداشته می شود و گناهی ندارد ، لکن عند الحنث کفاره بر زوج مترتب است. مستند این فتوا عموم آیه 89 از سوره مبارکه مائده می باشد :

﴿لا يُؤاخِذُكُمُ اللَّهُ بِاللَّغْوِ في‌ أَيْمانِكُمْ وَ لكِنْ يُؤاخِذُكُمْ بِما عَقَّدْتُمُ الْأَيْمانَ فَكَفَّارَتُهُ ... ذلِكَ كَفَّارَةُ أَيْمانِكُمْ إِذا حَلَفْتُمْ وَ احْفَظُوا أَيْمانَكُم‌﴾

همانطور که ملاحظه می فرمایید بر اساس ظاهر این آیه کریمه اگر کسی قسم بخورد و سپس آن را حنث بکند باید کفاره پرداخت بکند فلذا به همین ترتیب و بر اساس همین آیه کریمه در ما نحن فیه هم این شخصی که در ایلاء قسم به ترک وطی همسرش خورده و سپس آن را حنث کرده است بر او لازم است که کفاره مذکور را پرداخت کند.

لکن به نظر ما خیر این فتوای مشهور پذیرفتنی نیست و ما معتقدیم که در ایلاء اگر مرد رجوع را انتخاب کرد کفاره ای به ذمه او نیست.

به دلیل آن که در آیه 89 از سوره مبارکه مائده در ادامه آن فرموده است ﴿احْفَظُوا أَيْمانَكُم﴾ که از اینقسمت آیه استفاده می شود حکم مذکور در آیه کریمه برای جایی است که شارع مقدس نه تنها راضی به حنث آن قسم نبوده بلکه حتی امر به حفظ آن قسم کرده است. (حکم در آیه کریمه مربوط به این چنین فضایی است) در حلی که در ما نحنفیه و آیه محل بحث ما یعنی آیه 226 از سوره بقره خدای تبارک و تعالی در فرض ایلاء مرد را تشویق و ترغیب به حنث قسمش می کند آنجایی که فرمود ﴿فان فاووا فان الله غفور رحیم﴾.

خلاصه اینکه بر اساس این مبنا آیه 82 مائده اجنبی از ما نحن فیه (226 بقره) می باشد.

علی ای حال مقصود مرحوم صاحب جواهر اینست که بر اساس حکم ایلاء با لحاظ آیه کریمه مذکور که قید تربص اربعه اشهر آمده است تا 4 ماه فی نفسه ترک وطی اشکال ندارد ولی پس از آن قهرا جایز نخواهد بود.